Caravaggisme

De Italiaanse barokschilder Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610), kortweg ‘Caravaggio’, werd vooral bekend om de licht-donkercontrasten in zijn werk en zijn weergave van alledaagse mensen als heiligen. Ter verhoging van de dramatiek zoomde hij in op zijn modellen, die hij meestal maar tot hun middel weergaf. Ook bereikte hij theatrale effecten door met een lichtbron taferelen ‘van binnenuit’ te verlichten. In Nederland, met name in Utrecht, waren omstreeks 1620 diverse navolgers van Caravaggio’s stijl. Deze Utrechtse caravaggisten namen de licht- en zoomeffecten maar ook het realisme van de Italiaanse schilder over. De bekendsten van hen - Hendrick ter Brugghen, Gerard van Honthorst en Dirck van Baburen - zagen werk van Caravaggio tijdens hun verblijf in Rome. Weer terug in eigen land inspireerden de caravaggisten diverse andere schilders, onder wie hun eigen leermeester Abraham Bloemaert. Ook Rembrandt, die zelf nooit in Italië is geweest, maakte via andere kunstenaars kennis met Caravaggio’s dramatische lichteffecten.