Geschiedenis

Een historiestuk verbeeldt een historie (verhaal), bijvoorbeeld uit de Bijbel of de mythologie. Een aparte categorie toont gebeurtenissen uit de geschiedenis. De vroegste historische voorstellingen in de collectie tonen de eigentijdse geschiedenis van een historische periode, bijvoorbeeld de Blijde Incomste van Frans van Anjou (1582) en Otto van Veens Leidens Ontzet (1594). Maar ook werd teruggegrepen op de Romeinse geschiedenis. Die voorbeelden moesten inspireren tot juist gedrag, zoals De grootmoedigheid van Scipio, door Karel van Mander prachtig op koper geschilderd. In de 17de eeuw kozen schilders ook Romeinse taferelen als metafoor voor de situatie in de Nederlanden. Zo wees de Bataafse opstand tegen de Romeinen, verbeeld door Ferdinand Bol in Claudius Civilis, naar de strijd tegen de Spanjaarden. Ook met allegorieën gaven schilders commentaar op de politieke situatie.

Een Nederlandse visie op de Franse overheersing toonden vader en zoon Pieneman. Van hen bevinden zich verschillende werken in de collectie, waaronder het grootste schilderij uit het Rijksmuseum: de Slag bij Waterloo uit 1824. De typisch 19de-eeuwse heroïek werd opgevolgd door de meer journalistieke schilderstijl van bijvoorbeeld Otto Eerelman in Intocht der koninginnen uit 1898.