1. De Nachtwacht is niet de oorspronkelijke naam van het schilderij
Aanvankelijk had het schilderij helemaal geen titel. Het Rijkmuseum gebruikt als officiele titel Schutters van wijk II onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq, bekend als de ‘Nachtwacht’. De naam Nachtwacht komt voor het eerst voor in een document uit 1797.
2. Het is onbekend hoe lang Rembrandt deed over het schilderen van De Nachtwacht
We weten dat Rembrandt vóór december 1640 de opdracht moet hebben gekregen. Dan overlijdt een van de afgebeelde schutters. De Nachtwacht was in 1642 klaar. Hij heeft er dus minimaal een jaar over gedaan, maar waarschijnlijk langer.
3. De Nachtwacht is drie keer aangevallen
Nationaal Archief, Publiek domeinIn 1975 viel een man met een mes het schilderij aan. Hij bracht twaalf sneden toe in het doek. Het was niet voor het eerst. Ook in 1911 viel een man met een mes het schilderij aan. Op 6 April 1990 spoot een man zuur op het schilderij. Door de aard van het zuur en het snelle optreden van een beveiliger werd, net als in 1911, alleen het vernis aangetast.
4. Tijdens de oorlog lag de Nachtwacht opgerold in een grot in de Pietersberg in Maastricht
Nationaal Archief, Publiek domeinIn 1939 werd het, samen met 30.000 andere kunstwerken uit het Rijksmuseum, geëvacueerd. Nadat het eerst op verschillende plekken in Noord Holland was ondergebracht werd het in 1942 verplaatst naar Limburg, waar het tot het einde van de oorlog heeft gelegen.
5. De Nachtwacht is gemaakt voor de Kloveniersdoelen, een van de hoofdkwartieren van de schutterij
Reconstructie gemaakt door Studio i2, in opdracht van Herman ColenbranderHet schilderij hangt in de grote zaal van de Kloveniersdoelen. In 1715 kreeg het schilderij een plek in het stadhuis, het huidige Paleis op de Dam.
6. Om het te laten passen op zijn nieuwe plek in het stadhuis zijn er vier repen van het schilderij afgesneden
Kopie naar De Nachtwacht, Gerrit Lundens (toegeschreven aan), ca. 1642 - ca. 1655Het grootste stuk is van de linkerkant afgesneden. De afgesneden repen zijn nooit teruggevonden.
7. De Nachtwacht heeft een keer in het Stedelijk Museum gehangen
In 1898 werd het naar het Stedelijk toegebracht voor een Rembrandt-tentoonstelling ter ere van de inhuldiging van koningin Wilhelmina. Dat was de enige keer dat het werk in bruikleen in een ander museum heeft gehangen.
8. Een prachtig detail is de schaduw van de hand van Kapitein Frans Bannink Cocq op de jas van luitenant Willem van Ruytenburch
Het wapen van Amsterdam valt precies tussen de schaduw van de duim en de wijsvinger. Rembrandt beeldt hiermee uit dat de stad in veilige handen is bij de schutters.
9. Op het schilderij wordt geschoten
Een ander detail dat vaak over hoofd wordt gezien is dat Rembrandt de werking van de klover laat zien. Links op het doek vult iemand het wapen. In het midden wordt het wapen afgevuurd en rechts blaast iemand het wapen weer schoon.
10. De Nachtwacht is in zijn bestaan al 25 keer behandeld
Rijksmuseum schilderijenrestaurator Henricus Hubertus Mertens verwijdert vernis van De Nachtwacht in 1946-47Operatie Nachtwacht wordt het grootste onderzoek ooit naar het werk en zal plaatsvinden voor het oog van het publiek in de Nachtwachtzaal van het Rijksmuseum, waarbij gebruik wordt gemaakt van de nieuwste en meest geavanceerde technologie. Op basis van het onderzoek zal worden bepaald hoe Rembrandts meesterwerk zo goed mogelijk kan worden behouden voor toekomstige generaties.
Operatie Nachtwacht wordt mogelijk gemaakt door AkzoNobel, The Bennink Foundation, PACCAR Foundation, Piet van der Slikke & Sandra Swelheim, American Express Foundation, Het AutoBinck Fonds, Segula Technologies, Henry M. Holterman Fonds, Irma Theodora Fonds, Familie M. van Poecke, Luca Fonds, Piek-den Hartog Fonds, Stichting Zabawas, Cevat Fonds, Johanna Kast-Michel Fonds, Marjorie & Jeffrey A. Rosen, Stichting Thurkowfonds en het Nachtwacht Fonds.
