Frans Post. Dieren in Brazilië

Met opgezette dieren van Naturalis

De kunstenaar Frans Post reisde in 1636 naar Nederlands-Brazilië in het gevolg van gouverneur Johan Maurits van Nassau. Gedurende zeven jaar liet hij zich inspireren door de Braziliaanse flora en fauna. Te zien zijn Braziliaanse landschappen, voorstudies én tientallen opgezette dieren uit Naturalis. Vierendertig aan Post toegeschreven diertekeningen beleven een wereldprimeur. Zij werden onlangs ontdekt in het Noord-Hollands Archief in Haarlem.

Gezicht op Olinda, Brazilië, Frans Jansz. Post, 1662

Kolonie

In 1636 vertrok de Haarlemse kunstenaar Frans Post (1612-1680) naar Nederlands-Brazilië in het gevolg van gouverneur Johan Maurits van Nassau. Johan Maurits had opdracht gekregen de nieuwe kolonie veilig te stellen en door uitbreiding van het aantal suikerplantages nog winstgevender te maken. De gouverneur nam een groep kunstenaars en wetenschappers mee, waaronder Frans Post, om het landschap, de bewoners en de flora en fauna vast te leggen. Terug in Nederland (1644) bleef het land hem inspireren tot het maken van Braziliaans landschappen die zeer goed verkochten.

Bruiklenen

Met een overzicht van zes schilderijen, voorstudies, een wandkaart én echte (opgezette) dieren laat het Rijksmuseum zien hoe Frans Post deze voor hem fascinerende Nieuwe Wereld aantrof en voor altijd vastlegde. Er zijn bruiklenen van onder andere het Louvre, Parijs, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam en de Fundação Estudar, São Paulo.

Ontdekte tekeningen

Jaguar, Frans Post (1612–1680), ca. 1638-1643. Noord-Hollands Archief, HaarlemEen heel bijzonder bruikleen komt uit het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Daar ontdekte conservator beeldcollecties Alexander de Bruin tijdens digitaliseringswerkzaamheden een map met 34 geheel onbekende tekeningen van Frans Post. Dat hij de inheemse flora en fauna op deze voorstellingen had geschilderd aan de hand van in Brazilië getekende voorstudies werd vermoed, maar tot nog toe was geen enkele plant- of dierstudie van zijn hand bekend. De gevonden tekeningen vormen het ontbrekende puzzelstukje in het oeuvre van Post.

Familietentoonstelling

Freek VonkDe tentoonstelling leent zich bij uitstek voor jonge bezoekers en hun families. Vanwege de verbouwing van Naturalis Biodiversity Center in Leiden krijgt het Rijksmuseum de bijzondere kans om een groot aantal opgezette dieren te tonen. Onder meer een witlippekari, grijpstaartstekelvarken, negenbandgordeldier, capibara, jaguar, reuzenmiereneter, luiaard en witooropossum zijn te zien. Speciaal voor kinderen is een audiotour ingesproken door bioloog, tv-presentator en Naturalis-onderzoeker Freek Vonk. Daarnaast is in de Picknickruimte van het Rijksmuseum een dierenatelier waar families en kinderen tijdens de herfst- en kerstvakantie dieren kunnen onderzoeken en tekenen.

Frans Post. Dieren in Brazilië is van 7 oktober 2016 t/m 8 januari 2017 te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum. De tentoonstelling is georganiseerd in samenwerking met Naturalis Biodiversity Center in Leiden en het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Mede mogelijk gemaakt dankzij ING en Stichting Zabawas.

Gezicht op de Rio Sao Francisco, Brazilie, Frans Post (1612–1680), olieverf op doek, 1639. Musée du Louvre Parijs

Te verkrijgen of te doen rondom de tentoonstelling Frans Post (vanaf 7 oktober):

• Catalogus Frans Post. Animals in Brazil 80 blz. ISBN 978-94-91714-91-7 (€19,95, Engelstalig)
• Audiotour Freek Vonk. Gratis verkrijgbaar op smartphone via de Rijksmuseum-app of te huur in het museum (Kinderen t/m 12 jaar € 2.50. Vanaf 13 jaar en ouder € 5. Gratis tijdens de kerstvakantie).
• Dierenatelier in de Picknickruimte - met gratis tekenactiviteiten voor families en kinderen tijdens weekenden en vakanties