Titel(s)

Het ringenstelsel, onderdeel van het planetarium, tellurium, lunarium

Objecttype

• planetarium
• tellurium
• lunarium

Objectnummer

NG-NM-11700-1

Omschrijving

Toestel waarmee de beweging van zon, aarde, maan en planeten aanschouwelijk kan worden voorgesteld. Ringenstelsel: drie horizontale ringen aan poten boven elkaar bevestigd met daarop sterrebeelden en schaalverdelingen. Dit staat op een basis van een rechthoek met aan vier zijden een verbinding naar de bovenste ring. Op de rechthoek een tijdschaal met opschrift en signatuur. Door de tijdschaal loopt een staaf waarop een ivoren globe is bevestigd. Dit ringenstelsel hoort op een onderstel (-3) en hierbij horen nog diverse losse delen (-2, -4 en -5).

Vervaardiger

• instrumentmaker: Hartog van Laun

Plaats vervaardiging

Amsterdam

Datering

ca. 1800 - ca. 1808

Materiaal

• messing
• hout
• ivoor

Afmetingen

hoogte ca. 33,0 cm × diameter ca. 38,5 cm

Waar

• Amsterdam

Wie

• Felix Meritis
• Amsterdam Kweekschool voor de Zeevaart

Credit line

• Schenking van de Kweekschool voor de Zeevaart

Verwerving

schenking 1902

Copyright

Publiek domein

Is deel van

• Tafelplanetarium (NG-NM-11700)

• 1700-1800, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Duncan Bull, Jan van Campen, Femke Diercks, Josephina de Fouw, Gijs van der Ham, Elsje Janssen, Bieke van der Mark, Bianca M. du Mortier, Jenny Reynaerts, Robert-Jan A. te Rijdt, Frits Scholten, Eveline Sint Nicolaas, p. 248-294, cat.nr. 97
• 1700-1800, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Duncan Bull, Jan van Campen, Femke Diercks, Josephina de Fouw, Gijs van der Ham, Elsje Janssen, Bieke van der Mark, Bianca M. du Mortier, Jenny Reynaerts, Robert-Jan A. te Rijdt, Frits Scholten, Eveline Sint Nicolaas, p. 248-294, cat.nr. 97
• R.B. Prud'homme van Reine, Ter navolging : maritieme kunst en curiosa uit de Kweekschool van de Zeevaart, Amsterdam/Zutphen 1992, p. 172-173 met afb.
• W.F.J. Mörzer Bruyns, 'Het planetarium, tellurium en lunarium', Spiegel Historiael (1976) 3, pp.170-176 met afb.
• P. den Hengst, Lessen over het planetarium, tellurium, en lunarium van Hartog van Laun : gehouden in de maatschappy Felix Meritis te Amsterdam door J. H. van Swinden, Amsterdam 1803.
• Documentatiemap NG: kopie artikel Bruijns 1976; kopie boek Hengst 1803; kopieëen van prenten 'Plaat I en II' van F. Koning (sculp.) en J. Smit (del.).
• Restauratiedocumentatie [Pappot, 2008].
• H. Hooijmaijers, 'Het planetarium van Hartog van Laun', Studium 4 (2009), p. 214-222.