Title(s)

Het ringenstelsel, onderdeel van het planetarium, tellurium, lunarium

Object type

• orrery

Object number

NG-NM-11700-1

Description

Toestel waarmee de beweging van zon, aarde, maan en planeten aanschouwelijk kan worden voorgesteld. Ringenstelsel: drie horizontale ringen aan poten boven elkaar bevestigd met daarop sterrebeelden en schaalverdelingen. Dit staat op een basis van een rechthoek met aan vier zijden een verbinding naar de bovenste ring. Op de rechthoek een tijdschaal met opschrift en signatuur. Door de tijdschaal loopt een staaf waarop een ivoren globe is bevestigd. Dit ringenstelsel hoort op een onderstel (-3) en hierbij horen nog diverse losse delen (-2, -4 en -5).

Artist

• instrument maker: Hartog van Laun

Place

Amsterdam

Dating

c. 1800 - c. 1808

Material

• brass (alloy)
• wood (plant material)
• ivory

Measurements

height c. 33.0 cm × diameter c. 38.5 cm

Where

• Amsterdam

Who

• Felix Meritis
• Amsterdam Kweekschool voor de Zeevaart

Credit line

• Gift of the Kweekschool voor de Zeevaart

Acquisition

gift 1902

Copyright

Public domain

Is part of

• Table orrery (NG-NM-11700)

• 1700-1800, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Duncan Bull, Jan van Campen, Femke Diercks, Josephina de Fouw, Gijs van der Ham, Elsje Janssen, Bieke van der Mark, Bianca M. du Mortier, Jenny Reynaerts, Robert-Jan A. te Rijdt, Frits Scholten, Eveline Sint Nicolaas, p. 248-294, cat.nr. 97
• 1700-1800, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Duncan Bull, Jan van Campen, Femke Diercks, Josephina de Fouw, Gijs van der Ham, Elsje Janssen, Bieke van der Mark, Bianca M. du Mortier, Jenny Reynaerts, Robert-Jan A. te Rijdt, Frits Scholten, Eveline Sint Nicolaas, p. 248-294, cat.nr. 97
• R.B. Prud'homme van Reine, Ter navolging : maritieme kunst en curiosa uit de Kweekschool van de Zeevaart, Amsterdam/Zutphen 1992, p. 172-173 met afb.
• W.F.J. Mörzer Bruyns, 'Het planetarium, tellurium en lunarium', Spiegel Historiael (1976) 3, pp.170-176 met afb.
• P. den Hengst, Lessen over het planetarium, tellurium, en lunarium van Hartog van Laun : gehouden in de maatschappy Felix Meritis te Amsterdam door J. H. van Swinden, Amsterdam 1803.
• Documentatiemap NG: kopie artikel Bruijns 1976; kopie boek Hengst 1803; kopieëen van prenten 'Plaat I en II' van F. Koning (sculp.) en J. Smit (del.).
• Restauratiedocumentatie [Pappot, 2008].
• H. Hooijmaijers, 'Het planetarium van Hartog van Laun', Studium 4 (2009), p. 214-222.