Het Rijksmuseum maakt gebruik van cookies. Een cookie is een klein tekstbestand dat een website op uw computer of mobiel toestel opslaat wanneer u onze site bezoekt. Meer weten? Lees ons cookiebeleid.
etiket, op het frame: ‘561’, voormalig inventarisnummer
Omschrijving
Model van een schroefkoker tussen achtersteven en roersteven, met een deel van de kiel. Het schroeflichttoestel bestaat uit een los metalen frame met een gewone tweebladige schroef, dat in de koker op en neer gehesen kan worden aan een touw, dat loopt over een schijf boven in de schroefkoker en een schijf in het schroefraam. Hiervoor moet eerst de schroefas teruggetrokken worden. Het schroefraam beweegt over verticale rails tegen de achtersteven en de schroefsteven, die zijn voorzien van tanden; hierin vallen pallen van het schroefraam die het terugglijden voorkomen. De pallen kunnen door aan twee touwen te trekken worden teruggehouden, zodat het schroefraam kan zakken. Klemstangen tegen schroef- en achtersteven kunnen de beweging van het schroefraam blokkeren. De mik die het draaien van de schroef bij het hijsen belet, ontbreekt. Schaal 1:10 (afgeleid).
model: hoogte 92,5 cm × breedte 60 cm × diepte 21 cm capsule: hoogte 96 cm × breedte 63,5 cm × diepte 28 cm
Toelichting
Dit model was een verbeterd ontwerp van het schroeflichttoestel van de Medusa en werd in 1856 door de Koninklijke Fabriek P. van Vlissingen en Dudok van Heel aan de Marine aangeboden.
De schroefstoomkorvet van 19 stukken Medusa, lang 50.44 m, gebouwd door A.E. Tromp te Amsterdam in 1852-1854; ook geclasseerd als korvet met hulpstoomvermogen van 26 stukken. De Medusa werd beroemd door haar deelname in de acties tegen de Japanners in de Straat van Simonoseki in 1863; in 1866 in Oost-Indië afgevoerd.
J.M. Dirkzwager, 'De introductie van de "waterschroef" in de Nederlandse Marine', Industriële archeologie 3 (1983) nr. 7, p. 80-96.
J.M. Dirkzwager, 'Problemen en oplossingen bij de ontwikkeling van de stoomvaart in Nederland', Erfgoed van industrie en techniek 1 (1992) nr.3, p. 74-90, afb. p. 85.
John Bourne, A Treatise on the Steam-Engine in its Various Applications to Mines, Mills, Steam Navigation, Railways, and Agriculture, London 1861 [5th ed.], p. 388 ff.
H. Kemper, Handleiding tot de kennis van het stoomwezen bij de Marine, 1853, p. 124 ff.
H. Labrousse, 'Over de schroefkokers en beantwoording van vragen daaromtrent gedaan', Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen (1850), p. 634 ff.