IJzervreter en wetenschapsman Maurits (1567-1625) was een militair genie en zeer geïnteresseerd in nieuwe technieken. Hij boekte spectaculaire overwinningen en wist een tijdlang de overhand in de oorlog tegen de Spanjaarden te houden.
Samen met zijn neef Willem Lodewijk, stadhouder in Friesland, reorganiseerde en moderniseerde Maurits het leger. Hun kracht was dat ze zich lieten bijstaan door deskundigen op velerlei gebied en zelf enthousiast waren over de toepassing ervan. Discipline was het toverwoord. Het moderne ‘Staatse’ leger (zo genoemd omdat het leger opereerde onder verantwoordelijkheid van de Staten-Generaal) werd een goed geoliede machine en een voorbeeld voor de rest van Europa.
Maurits liet zich vooral als bevelhebber over leger en vloot gelden. Aanvankelijk was hij zeer succesvol met zijn goed getrainde leger. Hij wist grote delen van de Republiek te veroveren op de Spanjaarden en in de slag bij Nieuwpoort behaalde de prins een belangrijke overwinning op de Spanjaarden.
In zijn laatste jaren raakte hij meer en meer verzeild in binnenlandse problemen op gebied van staat en kerk. In november 1624 keerde Maurits ziek terug uit zijn legerkamp. Tijdens een lang ziekbed vermagerde Maurits sterk en in april 1625 stierf hij.
