2 december 2021 - 10:00
Het Rijksmuseum wijdt in het voorjaar van 2023 voor het eerst in zijn geschiedenis een overzichtstentoonstelling aan de 17de-eeuwse meester Johannes Vermeer. Met bruiklenen vanuit de hele wereld belooft dit de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit te worden. Het Rijksmuseum heeft zelf vier meesterwerken van Vermeer, waaronder het wereld-beroemde Melkmeisje en Het Straatje.
De tentoonstelling is een samenwerking tussen het Rijksmuseum en het Mauritshuis. Op dit moment zijn de voorbereidingen voor de tentoonstelling in volle gang. Er wordt onder andere door beide musea onderzoek gedaan naar het kunstenaarschap van Vermeer, zijn artistieke keuzes en beweegredenen voor zijn composities, als ook naar het maakproces van zijn schilderijen.
In de tentoonstelling in 2023 in het Rijksmuseum zijn onder andere topstukken zoals het Meisje met de parel (Mauritshuis, Den Haag), De geograaf (Städel Museum, Frankfurt am Main), Schrijvende vrouw met dienstbode (The National Gallery of Ireland, Dublin) en Vrouw met de weegschaal (The National Gallery of Art, Washington D.C.) te zien. Daarnaast worden werken getoond die nooit eerder voor het publiek in Nederland te zien waren, waaronder de net gerestaureerde Brief lezende vrouw aan het open raam uit de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden.
Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum: Vermeer behoort met Rembrandt, Van Gogh en Mondriaan tot de beroemdste schilders van Nederland. We hadden het niet voor mogelijk gehouden dat zoveel musea bereid zijn hun topstukken uit te lenen. Daarvoor zijn we hen ongelooflijk dankbaar. Wij kunnen met deze tentoonstelling een nieuwe generatie op het hoogste niveau kennis laten maken met Vermeers schilderkunst en resultaten van het nieuwste onderzoek presenteren.
Martine Gosselink, directeur Mauritshuis: het Meisje met de parel, ons aller Meisje èn Vermeers beroemdste schilderij wereldwijd, lenen we maar al te graag uit voor deze unieke samenwerking, waar zij met twee andere werken uit het Mauritshuis, Vermeers Gezicht op Delft en Diana en haar Nimfen, te zien zal zijn. Ja, we zullen haar vreselijk missen, maar een Vermeertentoonstelling zonder Het meisje is nou eenmaal geen Vermeertentoonstelling.
Het Rijksmuseum werkt voor deze tentoonstelling met een team van conservatoren, restauratoren en natuurwetenschappers nauw samen met het Mauritshuis in Den Haag, om de zeven schilderijen van Vermeer in Nederlands bezit diepgaand te onderzoeken. Bij dit project worden ook werken van Vermeer uit andere collecties betrokken.
In 2023 is het bijna dertig jaar geleden dat in Nederland voor het laatst een grote tentoonstelling over Vermeer plaatsvond. Deze tentoonstelling in het Mauritshuis (1996), met 22 schilderijen van de Delftse meester, trok destijds ruim 450.000 bezoekers en is daarmee nog altijd de best bezochte tentoonstelling in de geschiedenis van het museum.
Johannes Vermeer (1632-1675) leefde en werkte in Delft. Zijn werk is vooral bekend om zijn verstilde, introverte scènes binnenshuis, zijn ongekende gebruik van helder, kleurrijk licht en zijn overtuigende illusionisme. In tegenstelling tot Rembrandt, heeft Vermeer met ongeveer 35 schilderijen een opvallend klein oeuvre nagelaten. Omdat zijn schilderijen in collecties en musea over de hele wereld tot de topstukken behoren, wordt zijn werk slechts bij uitzondering uitgeleend. Op dit moment is er een tentoonstelling in Dresden met werken van Vermeer naar aanleiding van de restauratie van zijn Brief lezende vrouw aan het open raam. Aan deze tentoonstelling zijn onder meer twee werken van Vermeer, Het Straatje en de Brief lezende vrouw in blauw, uit de collectie van het Rijksmuseum uitgeleend.
Parallel aan de Vermeer-expositie in het Rijksmuseum organiseert Museum Prinsenhof Delft de tentoonstelling Het Delft van Vermeer (10 februari t/m 4 juni 2023). Hierin staat voor het eerst de cultuurhistorische context waarin Vermeers praktijk tot grote bloei kwam centraal in een expositie. Werken van Delftse tijdgenoten worden getoond naast Delfts aardewerk, Delftse tapijten, archivalia en egodocumenten.
De Vermeer-tentoonstelling in het Rijksmuseum in 2023 wordt mede mogelijk gemaakt door Ammodo.
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het in deze moeilijke periode mocht ontvangen. Meer dan ooit is duidelijk dat subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden essentieel zijn en blijven voor het Rijksmuseum.
