Night Watching is de nieuwe filminstallatie van Rineke Dijkstra. In de film, vertoond als drieluik, kijken veertien groepen naar Rembrandts Nachtwacht en reageren op hun eigen manier. Het schilderij zelf blijft buiten beeld.
Rineke Dijkstra: Door de subtiele gelaagdheid van de film, dringt het tot de toeschouwer door dat je zelfs een kunstwerk dat zo beroemd is als De Nachtwacht nooit helemaal kunt kennen. En dat het dus altijd de moeite loont scherp te blijven kijken, of het nu gaat om de personen op een wereldberoemd schilderij, zij die optreden in een hedendaagse film of de mensen dagelijks om je heen.
Night Watching ligt in het verlengde van Dijkstra’s klassieker I See a Woman Crying (2009), waarin een groep Engelse schoolkinderen kijkt naar een schilderij van Picasso. Maar Night Watching gaat verder. Doordat Dijkstra veertien heel verschillende groepen aan het woord laat, wordt niet alleen de inhoudelijke rijkdom van De Nachtwacht benadrukt, de film wordt ook een portret van elke gefilmde groep, van hun relaties, de onderlinge hiërarchie en de verhoudingen. Zo vraagt een groep schoolmeisjes uit Oss zich af of Rembrandt inderdaad het gezicht van zijn geliefde Saskia op het lijf van het enige meisje in het schilderij heeft gezet. De medewerkers van de Japanse Kamer van Koophandel zien de toeristische mogelijkheden van het schilderij ("Nachtwacht-taartjes!"). En jonge kunstenaars vragen zich af hoe het moet zijn om zo’n ongekend meesterwerk te maken – heb je dat als kunstenaar eigenlijk wel in de hand?
Dijkstra versterkt de band tussen kunst en leven door op subtiele wijze allerlei Rembrandteske mechanismen in haar film te laten echoën. Dat varieert van het schoolpotlood dat net zo naar voren priemt als Van Ruytenburchs lans, tot een klein, roodharige meisje dat opduikt tussen een groep stoere, donker geklede techniekstudenten – en die hun vervolgens uitlegt hoe een schilderij wordt gemaakt.
Bij de filminstallatie verschijnt ook een podcast. Daarin spreekt presentatrice Hadassah de Boer met Rineke Dijkstra over Night Watching en over hoe de filminstallatie tot stand is gekomen. De podcast is vanaf 9 september te beluisteren via het kanaal In het Rijks in de bekende podcast-apps.
Rineke Dijkstra (Sittard, 1959) heeft sinds de vroege jaren negentig een indrukwekkend oeuvre opgebouwd van foto- en videokunst waarin ze op een eigentijdse manier het genre portretkunst toepast. Door mensen te isoleren uit hun dagelijkse context en te focussen op subtiele details, de houding en de blik van de geportretteerde, spoort ze de toeschouwer aan om goed te kijken naar mensen die op de een of andere manier in transitie zijn. Dijkstra studeerde van 1981 tot 1986 aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. In 2017 werd ze gelauwerd met de prestigieuze Hasselblad Award en met de Spectrum International Prize for Photography. De afgelopen jaren had ze onder andere solotentoonstellingen in het Museum of Modern Art in San Francisco, het Solomon R. Guggenheim Museum in New York, het Stedelijk Museum in Amsterdam, het Louisiana Museum in Humlebaek, Denemarken en De Pont in Tilburg.
Night Watching is op uitnodiging van het Rijksmuseum gemaakt en mede mogelijk gemaakt door Joep en Monique Krouwels/Rijksmuseum Fonds. De filminstallatie is vanaf 5 september t/m 6 december 2019 te zien in de Eregalerij van het Rijksmuseum.
In 2019 is het 350 jaar geleden dat Rembrandt van Rijn (1606-1669) overleed. Reden om de kunstenaar te eren en zijn werk, zijn tijdgenoten en de 17de eeuw extra onder de aandacht te brengen. Dit komt samen in het themajaar Rembrandt en de Gouden Eeuw, met tal van tentoonstellingen en activiteiten in het hele land. Het Rijksmuseum sluit naast Night Watching, het jaar af met de tentoonstelling Rembrandt-Velázquez. Nederlandse en Spaanse meesters (11 oktober 2019 t/m 19 januari 2020). Met topstukken van Rembrandt en zijn tijdgenoten uit onder andere het Museo Nacional del Prado in Madrid.
