Aquarellen van Italië van J.A. Knip

5 juni 2015 t/m 20 september 2015
Philipsvleugel

Dankzij genereuze bijdragen van een groot aantal fondsen heeft het Rijksmuseum een groep van 46 aquarellen van de 19de-eeuwse kunstenaar Josephus Augustus Knip verworven. Het Rijksmuseum presenteert deze spectaculaire, groot-formaat bladen deze zomer voor het eerst in de nieuwe tentoonstellingsvleugel.

Het ensemble aquarallen van J.A. Knip (1777-1847) werd verworven in 2014 en maakte deel uit van de collectie I.Q. van Regteren Altena (1899-1980). Aankoop met steun van het Gerhards Fonds/Rijksmuseum Fonds, de Vereniging Rembrandt mede dankzij haar Hendrik de Jong Fonds en haar Liente Dons Fonds, het VSBfonds en het Mondriaan Fonds.

Verrassend modern

Onder Lodewijk Napoleon, die het Nederlandse kunstleven naar Frans voorbeeld wilde organiseren, werden in totaal 13 kunstenaars, waaronder vier landschapschilders naar Parijs en Italië gezonden. Een van hen was de jonge Josephus Augustus Knip die van november 1809 tot september 1812 in Italië verbleef dankzij een Prix de Rome studiebeurs. Hier maakte hij tachtig bladen in olieverf (waarvan weinig bewaard zijn gebleven) en talrijke verbluffende aquarellen van stadsgezichten en landschappen. De hyperrealistische aquarellen doen verrassend modern aan en behoren tot de visueel meest overweldigende groep werken van Knip ter wereld.

knip J.A. Knip, De Aureliaanse Muur in Rome, 1810Knip toonde een voorliefde voor de overblijfselen van de Romeinse bouwkunst en gaf deze op uiterst persoonlijke wijze weer, zonder romantische stilering maar als een nuchtere waarnemer. Knips’ aquarellen werden, tegen de heersende smaak in, verzameld door een selecte groep vooraanstaande collectioneurs in Frankrijk en Nederland. Over het algemeen moest men weinig hebben van de on-Hollandse taferelen waarin 'de luchten te blauw, het water te groen en de ossen veel te grote hoornen hebben'. Lange tijd werd alles wat romantisch was, inclusief het werk van Knip, verbannen uit de musea. De laatste jaren is duidelijk sprake van een kentering en wordt opnieuw de uitzonderlijke waarde van het Italiaanse werk van Knip onderkend.

De presentatie J.A. Knip: Aquarellen van Italië is gelijktijdig te zien met de tentoonstelling Uit en Thuis over 17de- en 18de-eeuwse landschapstekeningen uit de John en Marine van Vlissingen collectie in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum.