Goede Hoop. Zuid-Afrika en Nederland vanaf 1600

17 februari 2017 t/m 21 mei 2017

Het Rijksmuseum presenteert de eerste grote tentoonstelling over de relatie Zuid-Afrika en Nederland. 400 jaar bewogen geschiedenis in 300 objecten, vooral afkomstig uit Zuid-Afrika.

Prominent in de tentoonstelling zijn de meterslange landschapspanorama’s van Robert Jacob Gordon. Deze Nederlandse expeditiereiziger bracht Zuid-Afrika in de 18de eeuw in kaart en gaf het land daarmee een gezicht. De indrukwekkende portretten van kinderen geboren na 1994 - de afschaffing van de Apartheid- van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Pieter Hugo verbeelden Zuid-Afrika’s toekomst. Parallel aan de tentoonstelling zendt de NTR een zevendelige tv-serie uit, gepresenteerd door Hans Goedkoop.

“De tentoonstelling 'Goede Hoop' laat een belangrijk deel van onze koloniale geschiedenis zien in al zijn nuances. Een zowel pijnlijk als indrukwekkend, maar vooral onrustbarend en herkenbaar verhaal.” Adriaan van Dis, schrijver, Afrika-kenner en verteller bij de tentoonstelling

Zuid-Afrika – Nederland

pieter Portret uit de serie '1994', Pieter Hugo, 2016. Rijksmuseum, Schenking van de heer P. Hugo, Kaapstad. Mede mogelijk gemaakt door Fonds 1975/Rijksmuseum Fonds.De komst van de Nederlanders heeft Zuid-Afrika voorgoed veranderd. De samenstelling van de bevolking en de introductie van de slavernij door de VOC zijn het gevolg van de band met ons land. Maar ook de taal, het Afrikaans, de wetgeving, de gereformeerde kerk, de introductie van de Islam, de typisch gevormde gevels en de Nederlandse namen op de kaart. Ook Nederland werd door de relatie met Zuid-Afrika veranderd. De Boerengekte rond 1900, talloze ‘Transvaalbuurten’ en de heftige anti-apartheidsstrijd van de jaren ’80, getuigen van een voortdurend bewogen verhouding. In de tentoonstelling geven ca 300 schilderijen, tekeningen, documenten, foto’s, meubels, souvenirs, gebruiksvoorwerpen en archeologische vondsten betekenis aan de gedeelde cultuur én wederzijdse beïnvloeding tussen beide landen.

De tentoonstelling is gemaakt onder leiding van hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum.

Nieuwsgierig naar de tentoonstelling? MuseumTV maakte in opdracht van het Rijksmuseum een mini-documentaire over de tentoonstelling. Martine Gosselink leidt u in de documentaire door de expositie en verteld haar verhaal bij de objecten. Bekijk de documentaire

Website Robert Jacob Gordon

Alle tekeningen, dagboeken en brieven van Robert Jacob Gordon zijn nu voor iedereen toegankelijk via robertjacobgordon.nl. De interactieve website maakt het mogelijk precies na te gaan wat Gordon waar tegenkwam. Zo kun je tot in detail inzoomen op de 18de-eeuwse kaart die hij maakte en deze via Google Maps vergelijken met de huidige locaties in Zuid -Afrika. Ter gelegenheid van de tentoonstelling zijn alle dagboeken én tekeningen van Gordon voor het eerst herenigd en geven zo een heel compleet beeld van Zuid-Afrika in de 18de eeuw.

hippo Hippopotamus amphibius capensis (Nijlpaard), Robert Jacob Gordon, ca. 1777

Activiteiten en publicaties

Rondleidingen

De rondleiders bij de tentoonstelling zijn Zuid-Afrikaans en belichten de tentoonstelling vanuit hun achtergrond en persoonlijke band met het land. Informatie en boeken

Audiotour door Adriaan van Dis

De audiotour is gemaakt door schrijver en Afrika-kenner Adriaan van Dis. Van Dis neemt de bezoeker mee door de tentoonstelling waarbij hij verbanden legt tussen de verschillende periodes en anekdotes vertelt. In de audiotour zijn ook persoonlijke verhalen opgenomen van een aantal Zuid-Afrikanen en Zuid-Afrika kenners.

De audiotour is tijdens de tentoonstelling gratis te downloaden op een eigen smartphone via de Rijksmuseum-app of te huur in het Rijksmuseum voor €5.

Boek Goede Hoop. Zuid-Afrika en Nederland vanaf 1600

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd boek met 56 bijdragen, geschreven door 26 auteurs uit de wereld van literatuur, taal, (kunst)geschiedenis, archeologie, politiek en journalistiek. Te koop in de Rijksmuseum Shop.

tafelberg Jan Brandes, De Tafelberg en Kaapstad gezien vanaf de zee, 1787. Rijksmuseum, Schenking van een particulier

De Zuid-Afrikaboeken

De Zuid-Afrika boeken is een nieuwe verzamelbundel van Adriaan van Dis, die in romans, losse verhalen en essays getuigt van de verscheurdheid van Zuid-Afrika, van zijn liefde voor deze ‘veelkleurige taal’, van de discriminatie van de oorspronkelijke bewoners en de nieuwe stemmen uit de zwarte townships. ISBN: 9789025449292

Op 26 maart: Een middag met… Adriaan van Dis

Een levendige middag met muziek, lezingen en gesprekken over Zuid-Afrika – Nederland.

  • Zangeressen Nomapostile Nyiki en Lungiswa Plaatjies brengen verschillende nummers uit de voorstelling South African Road Trip ten gehore, waarin de sterke spirituele verbinding met hun land en de taal van hun voorouders weerklinkt;
  • Martine Gosselink, hoofd Geschiedenis Rijksmuseum, over de tentoonstelling Goede Hoop;
  • Adriaan van Dis in gesprek met de Zuid- Afrikaanse rapper, dichter en zanger Jitsvinger over het ‘Afrikaaps’.

Boek nu

Onderwijsprogramma

Bij de tentoonstelling wordt een programma aangeboden voor het voortgezet onderwijs met een rondleiding en lesmateriaal. De lessen zijn ontwikkeld in samenwerking met ThiemeMeulenhoff en te gebruiken voor de vakken geschiedenis, aardrijkskunde of maatschappijleer. Informatie en boeken

NTR TV-serie Goede Hoop

Historicus Hans Goedkoop neemt ons mee in een zevendelige serie naar de Nederlandse geschiedenis in Zuid-Afrika. De serie loopt parallel aan de tentoonstelling Goede Hoop in het Rijkmuseum en is wekelijks te zien op donderdagavond op NPO 2 vanaf 23 maart 2017, 21.05 uur NPO2.

Klokhuis TV-serie

Naast de documentaireserie maakt de NTR voor het tv-programma Het Klokhuis een zesdelige jeugdserie. Deze start op woensdag 22 maart om 18.23 uur op Zapp (NPO3). NTR maakt hierbij ook een uitgebreide website en Schooltv biedt een bewerking aan voor het onderwijs.

South Africa & Film

Van een pamflet tegen xenofobie in het fictieve District 9, tot de gewelddadige, in het geheim opgenomen, beelden van de apartheid in de jaren zestig: alle vier de films uit de reeks South Africa & Film zijn op hun eigen manier een strijd tegen ongelijkheid. Te zien van 23 maart tot 13 april in Filmtheater de Uitkijk.

De tentoonstelling Goede Hoop wordt mede mogelijk gemaakt door
Rijksmuseum Fonds: Familie W. Cordia, Johan Huizinga Fonds, Cees en Ingeborg van der Burg, Gerard Krans, Fonds 1975, Fonds de Zuidroute, Stichting New Angle en een gift uit een nalatenschap.

VSBfonds, Mondriaan Fonds, Stichting Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, DutchCulture, ING, Patronen van het Rijksmuseum en bruikleengevers.

Zuid-Afrikahuis

Het Zuid-Afrikahuis Nederland zal de komende maanden in haar programmering veel aandacht besteden aan de bijzondere relatie tussen Zuid-Afrika en Nederland en een aantal thema’s die in de tentoonstelling gepresenteerd worden. Voor meer informatie: www.zuidafrikahuis.nl

Download meer informatie over de tentoonstelling (pdf)