Document Nederland 2014: Nederland - België

1 november 2014 t/m 11 januari 2015
Philipsvleugel

Het is dit jaar tweehonderd jaar geleden dat het Koninkrijk der Nederlanden werd gevormd en België en Nederland één staat vormden onder koning Willem I. Voor Document Nederland fotografeerde Hans van der Meer opvallende verschillen in het grensgebied van Nederland en België, twee landen die sinds de scheiding in 1830 een totaal andere ontwikkeling doormaakten. Een tentoonstelling over Nederlandse planmatigheid, Belgische kavelbouw en de verhouding tussen burgers en overheid in hun strijd om de inrichting van de leefruimte.

foto Foto Hans van der Meer

Hollandse rijtjeshuizen tegenover Belgische ‘paleizen’, ‘starterswoningen’ tegenover ‘koterijen’, welstandscommissies tegenover eigen initiatief. Nederland en België kennen een groot verschil in bouwen en wonen. Nergens komt dat duidelijker tot uiting dan in het grensgebied van beide koninkrijken. Fotograaf Hans van der Meer legde in 40 panorama-foto’s villa’s & huizen, tuinen & tuintjes, straten & stoepen, wegen & weilanden vast waarin, waarop en waartussen wordt gewoond door Belgen en Nederlanders. Waar over het Belgische wonen in Nederland het idee heerst dat ‘alles kan’ is de algemene overtuiging dat in eigen land voor ‘elke dakkapel’ een Welstandscommissie nodig is. Maar de laatste decennia groeien de twee landen ook naar elkaar toe. In België wordt meer planmatig gebouwd en worden de regels strikter terwijl in Nederland juist het bouwen van een eigen droomhuis in opkomst is.

“Wat weinig mensen weten, is dat Nederland en België steeds meer op elkaar lijken. Als dat zo door gaat is de grens straks echt verdwenen!” Fotograaf Hans van der Meer

Dit jaar roept de tentoonstelling Document Nederland vragen op over de letterlijke én figuurlijke grenzen van het gebruik van ruimte, van vrijheid en van samenleven. Van der Meer: 'Als je de grens met België passeert, zie je meteen: Dit is een andere wereld. Ik ben een fotograaf die vragend kijkt en ik wil in deze tentoonstelling de verschillen onderzoeken tussen de grensstreken, maar tegelijkertijd ook de overeenkomsten. Want wat weinig mensen weten, is dat Nederland en België steeds meer op elkaar lijken. Als dat zo door gaat is de grens straks echt verdwenen!'

doc1 Foto Hans van der Meer

Fotograaf Hans van der Meer

Hans van der Meer (Leimuiden, 1955) is een documentairefotograaf met een oog voor toeval en absurditeit, die meerdere fotoboeken en films op zijn naam heeft staan. Met zijn observaties over het leven in de straten van Boedapest (1985) won hij een World Press Photo prijs. Zijn landschappelijk gefotografeerde serie Hollandse Velden (De Verbeelding, 1998) en Europese Velden (SteidlMack, 2006) over amateurvoetbal bracht hem internationale bekendheid, zowel in de kunstwereld als daarbuiten. Hij had solotentoonstellingen in musea als Museum Boijmans van Beuningen, het National Media Museum in Bradford, het Ludwig Museum in Boedapest en op het festival Rencontres d’Arles. Zijn werk is vertegenwoordigd in museale en privécollecties over de wereld. Voor NRC en de Volkskrant schreef hij columns bij zijn foto’s en hij is medeoprichter van het tijdschrift Useful Photography.

Document Nederland

Jaarlijks organiseert het Rijksmuseum sinds 1975 de tentoonstelling Document Nederland waarvoor een Nederlandse fotograaf wordt gevraagd een actueel maatschappelijk fenomeen centraal te stellen. Dit jaar vindt de tentoonstelling, die wordt georganiseerd in samenwerking met Vrij Nederland, plaats in de vernieuwde Philipsvleugel van het Rijksmuseum.

De tentoonstelling Document Nederland is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van het Mondriaan Fonds.