Titel(s)

Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296)

Objecttype

• graftombe

Objectnummer

BK-NM-8657

Opschriften / Merken

• inscriptie, op de afgeschuinde rand van de dekplaat: ‘[Qui fuerat gratus cun]ctis iac[et] h[ic] tumulat[us] Husde[n]si nat[us] ex clara stirpe vocat[us] Arnold[us] mile[s] de slusa sp[er]ne[re] viles Act[us] h[ic] novit falso[s] [a] seque removit Fortis formosus prudens erat atque animosus Justus pacifuc probitati semper amicus Finiit is vitam morum gravitate p]olita[m] Q[ua]rto redde[n]das a mense dec[em]bre kale[n]das. An[n]o milleno d[omi]ni noviesq[ue] noveno Et bis centeno terno quo[que] cu[m] duedeno Gaudeat in c[oelis ut hoc orat] quis[que] fidelis Hoc pater et flamen sacrum nat[us]q[ue] [det amen]’ (Hij die geliefd was bij allen, ligt hier begraven; geboren uit het bekend Heusdens geslacht, genaamd Arnold van der Sluis, ridder. Hij wist hier lage daden te verachten en hield valse handelingen verre van zich. Hij was sterk, schoon, behoedzaam en onverschrokken, rechtvaardig, vredelievend, steeds een vriend van de rechtschapenheid. Hij beëindigde zijn leven, gesierd door [de] waardigheid van [zijn] levenswandel, op de vierde dag voor de kalender van de maand december [=28 december]. In het jaar des Heren duizend en negen maal negen en tweemaal honderd en drie met twaalf [=1296]. Moge hij zich in de hemel verheugen, zoals iedere gelovige dit smeekt. Dit geve de Vader en de Heilige Geest en de Zoon, Amen) (Vertaling Stolte 1966)
• wapen (heraldiek), op het schild van de ridder, in reliëf: het heraldisch teken van een rad met zes spaken [heren van Heusden]
• wapen (heraldiek), op het heraldisch rechter schild aan de zijkant van de tombe bij het voeteneinde, in relief: een klimmende gekroonde leeuw met gespleten staart [? geslacht Heinsberg]
• wapen (heraldiek), op het heraldisch linker schild aan de zijkant van de tombe bij het voeteneinde: blanco gelaten of het heraldisch teken is later weggehakt

Omschrijving

De tombe heeft een dekplaat, waarop tussen twee fialen de overledene met open ogen en met de handen in biddende houding, liggend met het hoofd op een kussen onder een baldakijn is weergegeven. Hij draagt maliënkolder en wapenrok, van de rechterschouder hangt de bandelier, waaraan het schild, dat het zwaard vrijwel geheel bedekt. Om het middel draagt hij een brede riem, om het hoofd een band. Op het schild het geslachtswapen, tevens stadswapen van Heusden. In elk der beide lange zijden van de tombenegen ondiepe nissen met blinde venstertraceringen, waarin vierpassen; aan het hoofdeinde vier en aan het voeteneinde drie nissen met venstertraceringen. Het voeteneinde vertoont in de middelste nis een staande, in een lang gewaad geklede jonge persoon met een band (?) in het haar en met de handen in biddende houding; in elk van de flankerende nissen een wapenschild; waarvan de rechter een klimmende, gekroonde leeuw met gespleten staart vertoont. Op de schuine kanten van het deksel is nog het volgende opschrift te lezen: ...ctis iac(et) h(ic) tumulat(us) Husde(n)si nat(us) ex clara stirpe vocat(us) Arnold(us) mile(s) de slusa sp(er)ne(re) viles Act(us) h(ic) novit falso ... olita(m) Q(ua)rto redde(n)das a mense dec(em)bre kale(n)das. Ano milleno d(omi)ni noviesque noveno Et bis centeno terno quo(que) cu(m) duedeno Gaudeat in c ... quisq(ue) fidelis Hoc pater et flamen sacrum nat(us)q(ue) ... .

Vervaardiger

• beeldhouwer: anoniem

Plaats vervaardiging

Maasstreek

Datering

ca. 1296 - ca. 1325

Fysieke kenmerken

Namense steen

Materiaal

• kalksteen

Techniek

beeldhouwen

Afmetingen

geheel: hoogte 90 cm × breedte 323 cm × diepte 142 cm × gewicht 4561 kg (gewicht 9 stukken steen exclusief pallets)
tombe: hoogte 45 cm (excl. dekplaat) × breedte 323 cm × diepte 133 cm × dikte 20 cm (zijkanten)
dekplaat: hoogte 54 cm × breedte 289 cm (excl. het aangezette deel bij het voeteinde) × diepte 142 cm × gewicht 1800 kg

Waar

• Bern (Gelderland)

Credit line

• Schenking van jhr. W.A.C. de Jonge

Verwerving

schenking 1886

Copyright

Publiek domein

Herkomst

Onderdelen

• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-1)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-2)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-3)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-4)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-5)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-6)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-7)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-8)
• Graftombe van ridder Arnold van der Sluis van Heusden (ca. 1245-1296) (BK-NM-8657-9)

• Hout- en steensculptuur van Museum Catharijneconvent : ca. 1200-1600, p. 64-66
• Nederlandse kunst in het Rijksmuseum 1400-1600, Reinier J. Baarsen, Jan Piet Filedt Kok, Ger Luijten, Hendrik Willem van Os, Frits Scholten, p. 246, afb. 83
• Netherlandish art in the Rijksmuseum 1400-1600, Jan Piet Filedt Kok, Ger Luijten, Hendrik Willem van Os, Frits Scholten, p. 246, afb. 83
• Beelden in de late middeleeuwen en renaissance
• Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum [Amsterdam], Jaap Leeuwenberg, cat.nr. 4
• Les pleurants dans l'art du moyen âge en Europe, p. 70
• Les pleurants dans l'art du moyen âge en Europe, p. 70
• Catalogus van de beeldhouwwerken in het Nederlandsch Museum voor geschiedenis en kunst te Amsterdam [1915], p. 9, 10, cat.nr. 26
• Catalogus van de beeldhouwwerken in het Nederlandsch Museum voor geschiedenis en kunst te Amsterdam [1904], p. 5, cat.nr. 11
• La sculpture hollandaise au Musée National d'Amsterdam, p. 11-12
• H.A. Tummers, 'Recente vondsten betreffende vroege grafsculptuur in Nederland : Dertiende en veertiende eeuw', Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond 92 (1993), p. 38.
• N.H. Koers, 'Dr D.P.R.A. Bouvy en zijn Catharijneconvent, 2', Catharijnebrief 27 (1989), p. 9.
• H.A. Tummers, 'Het grafmonument van een heer Van Arkel en zijn vrouw te Gorinchem', Bulletin van de Stichting Oude Hollandse Kerken 17 (1983), p. 3.
• Tekst en uitleg, Utrecht 1982 (cat. Rijksmuseum Het Catharijneconvent), p. 30.
• H.J.J. Vermeulen, 'Twee wapens op de tombe van Arnold van der Sluis, ridder', Bernensia 13 (1968), p. 1-4.
• J. Leeuwenberg, 'Graftombe van ridder Arnoud van der Sluis van Heusden (gest. 1296). Eerste kwart 14de eeuw', Bernensia 13 (1968), p. 1-5.
• A.H. Stolte, 'De graftombe van ridder Arnold van der Sluis', Bernensia (1968), p. 317-322 (herdruk van Stolte 1966).
• J.A. Coldeweij, 'Arnold van der Sluis, ridder, zijn afkomst en nageslacht (1245-1296)', Bernensia 13 (1968), p. 1-24 (herdruk van Coldeweij 1967).
• J.A. Coldeweij, 'Arnold van der Sluis, ridder, zijn afkomst en nageslacht (1245-1296)', De Nederlandsche Leeuw 84 (1967), kol. 361-378.
• A.H. Stolte, 'De graftombe van ridder Arnold van der Sluis', Varia historica Brabantica 2 (1966), p. 317-322.
• H. van Bavel, 'Een verkenningstocht naar het oude Berne', Bernensia 5 (1962), p. 1-88 (herdruk van Van Bavel 1962).
• H. van Bavel, 'Een verkenningstocht naar het oude Berne', Varia historica Brabantica 1 (1962), p. 295 e.v.
• J. Sinnige, Ridder Arnoud van der Sluse, Met Gansen Trouw, VIII (1958), p. 110.
• A. Mulder, 'Het praalgraf van Heer Nicolaas van der Putten en van diens gemalin Aleida van Streijen', Bulletin van de Nederlandsche Oudheidkundige Bond 8 (1907), p. 64.
• R. Koechlin, 'La sculpture belge et les influences françaises aux 13e et 14e siècles', Gazette des Beaux Arts 45 (1903), p. 346.
• J. Craandijk, Wandeling door Nederland, deel Zeeland, Noord-Brabant (1886), p. 291.
• G. van den Elsen, Bernensia, 1880, p. 210 (manuscript Archief Abdij Berne te Heeswijk).
• 'De abdij van Bern', De Oude Tijd (1870), p. 36, 38-39.
• Verslag van de Commissie van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen (1870), p. 37.
• C. van Alkemade en F. van der Schelling, Korte beschryving van de oude en magtige abdye van Bern met de Egte Bewysen en Gedenkstukken daar toe behoorende, Z.p. (1709-1736), fol. 79v, 84r
• W. van Dam van Brakel, Lotgevallen van Heer Fulco en de Abdij van Bern, 1857.
• Verslag van de Commissie van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen (1868/69), p. 8.
• J. van Oudenhoven, Beschrijvinghe der wijtvermaerde frontierstadt Heusden, 1651, p. 22.
• J. van Oudenhoven, Beschrijvinghe van het Landt van Heusden, 1650, p. 30.
• J.B. Gramaye, Taxandria in qua Antiquitates et decora Regionum ..., 1610, cap. 7, p. 25-26
• Documentatiemap.