De rattenkruitverkoper, Ambrosius van Swol, ca. 1660

Titel(s)

De rattenkruitverkoper
De rattenkruidverkoper

Objecttype

• beeldhouwwerk

Objectnummer

BK-NM-2926

Opschriften / Merken

• monogram, vooraan boven op de plint, ingekerfd: ‘AVS’, (in ligatuur) (Ambrosius van Swol.)
• wapen (heraldiek), op de doos van de assistent, in reliëf: de stadswapens van Utrecht en Zwolle

Omschrijving

De man staat op een vierkante plint met het rechterbeen naar voren, houdt in zijn linkerhand een cilindervormige kooi op een lange stok en in de wat vooruitgestoken rechter waarschijnlijk een pakje gif, dat hij te koop aanbiedt. Naast hem loopt een knaap, die aan een riem, die over de rechterschouder loopt, een kistje voor zich heeft hangen, waarvan hij het deksel met de ene hand oplicht en de andere op het kistje laat rusten. In de kooi, waaraan drie dode ratten hangen, zit een rat te eten en springt een tweede op tegen de tralies. Op de linkerschouder van de man zit een rat aan een kettinkje, waarvan de laatste schakel aan zijn rechter pink is gestoken. Hij heeft een bontmuts op en draagt een met knoopjes gesloten hemd en een pofbroek. Hierover een met bont gevoerde, onderaan wat gerafelde, half openstaande mantel met opgestikte tressen, die ook op de gespleten halfmouwen voorkomen. Verder draagt hij kousen en schoenen. Een weitas van bont hangt aan een sjerp over zijn schouder; om het middel een sjerp, waarin een hartsvanger is gestoken, bovenaan versierd met een miniatuurkopje. Het knaapje met breed gerande hoed draagt over hemd en pofbroek een gerafeld, gedeeltelijk openstaand jak, voorts kousen en schoenen. Het kistje met koopwaar, vertoont aan de voorzijde links het wapen van Utrecht en rechts dat van Amersfoort.

Vervaardiger

• beeldhouwer: Ambrosius van Swol
• beeldhouwer: Albert Jansz. Vinckenbrinck (verworpen toeschrijving)

Plaats vervaardiging

beeldhouwer: Utrecht (stad)
beeldhouwer: Amsterdam

Datering

ca. 1660

Fysieke kenmerken

buxushout, stok en spijlen van lood

Materiaal

• palmhout
• lood

Afmetingen

hoogte 30,5 cm × breedte 17 cm × diepte 8,5 cm
zonder plint: hoogte 26,5 cm

Wat

• seller of rat-poison

Verwerving

aankoop 1876

Copyright

Publiek domein

Herkomst

Gerelateerd

• Vitrine met diverse objecten beeldhouwwerk
• AC-00017031object | reproductionobject | reproductieF1028-2RM0001.COLLECT.1500017030
• AC-00017032object | reproductionobject | reproductieBK605 13x18RM0001.COLLECT.1500017031
• AC-00017033object | reproductionobject | reproductieBK2468 18x24RM0001.COLLECT.1500017032
• AC-00052508object | reproductionobject | reproductie01778RM0001.COLLECT.1500052507

• 1600-1700, cat.nr. 161
• 1600-1700, cat.nr. 161
• Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum [Amsterdam], Jaap Leeuwenberg, cat.nr. 251
• Arm in de Gouden Eeuw, Simon Hijman Levie, cat.nr. 41
• Catalogus van de beeldhouwwerken in het Nederlandsch Museum voor geschiedenis en kunst te Amsterdam [1915], Adriaan, 1860-1944 Pit, p. 93, cat.nr. 307
• Album, Hendrik Cornelius Rogge, pl. XII, afb. 1, cat.nr. 1091
• Kleinplastiek van Albert Jansz. Vinckenbrinck, Willy 1937-1992 Halsema-Kubes
• Waer in den Aert en Stand zijn uitgedrukt heel stout: Pieter van Baurscheits Drinkebroers en de boertige kunst in de Nederlanden, Erik Bijzet, p. 426, 429, afb. 6
• Th.H. Lunsingh Scheurleer, Oidheidkundig Jaarboek (1946), p. 29.