Kan en schaal, Johannes Lutma (1584-1669), 1647

Titel(s)

Kan en schaal
Kan met Ceres voortgetrokken in een zegekar

Objecttype

• kan

Objectnummer

BK-NM-10244-B

Opschriften / Merken

• stadskeur, hals kan: (Amsterdam.)
• jaarletter, hals kan: ‘Q’ (1647)
• meesterteken, hals kan: een hart in schild

Omschrijving

De ronde kan rust op een zeslobbige voet. Deze bestaat uit een lage rechtwandige basis, een gewelfd gedeelte, een glad ingesnoerd middendeel en een gedrukt bolvormige nodus. De lobben aan de onder- en bovenzijde zijn gevormd als uit weke delen opgebouwde maskers. Het eivormige lichaam heeft een ingesnoerd ondergedeelte dat is versierd met palmet-achtige bladeren tegen een achtergrond van weke ornamenten. De wand daarboven is gedreven met een rondlopende voorstelling. Weergegeven is de godin Ceres met korenaren en een sikkel in haar vooruitgestoken hand, gezeten op een uit weke delen samengestelde zegekar, door de zee voortgetrokken door een wezen met het voorlijf van een bok en het achterlijf van een slang. Het wezen draagt een mand gevuld met schelpen op de rug en wordt geleid door twee kinderen waarvan er één een stok meedraagt waaraan vissen hangen. De kar wordt geduwd door een derde kind met een stok met vissen in de hand. Hierachter bevinden zich twee gevleugelde zeenimfen, de één een dolfijn troostend, de ander een mand met schelpen dragend. De iets inspringende hals heeft weer een zeslobbige onderzijde met maskers, een glad ingesnoerd middendeel, en een hoge, brede schenktuit. Deze heeft een uit weke delen opgebouwde rand die op enkele plaatsen omkrult. Het S-vormige uit weke vormen opgebouwde oor heeft de vorm van een zeeslang. Deze bijt zich vast in de opkrullende achterzijde van de liprand en volgt met zijn staart de contour van de hals van de kan.

Vervaardiger

• zilversmid: Johannes Lutma (1584-1669)

Datering

1647

Materiaal

• zilver

Afmetingen

hoogte 51,0 cm (afmeting van totaal, kan op schotel) × breedte 75,0 cm (afmeting van totaal, kan op schotel) × hoogte 50,4 cm × diameter 17,2 cm × gewicht 2285 gr

Wat

• (story of) Ceres (Demeter)
• Nereids, daughters of Nereus; sea-nymphs
• swimming mammals: dolphin

Wanneer

• 1598 - 1691

Wie

• Maarten Harpertszoon Tromp
• Cornelis Tromp

Verwerving

aankoop 1895

Copyright

Publiek domein

Gerelateerd

• Schaal met op het plat een rondlopende voorstelling van Neptunus en zijn gevolg

• 1600-1700, Gregor J.M. Weber, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Jonathan Bikker, cat.nr. 48
• 1600-1700, Gregor J.M. Weber, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Jonathan Bikker, cat.nr. 48
• Trompenburg, p. 32
• Zeeslagen en zeehelden in de Gouden Eeuw, afb. 55
• Nederland in de Gouden Eeuw, p. 83-92, afb.
• Nederlandse kunst in het Rijksmuseum 1600-1700, Jan Piet Filedt Kok, Reinier J. Baarsen, Bart Cornelis, Jan Daniël van Dam
• De glorie van de Gouden Eeuw : Nederlandse kunst uit de 17de eeuw : schilderijen, beeldhouwkunst en kunstnijverheid, Jan Piet Filedt Kok, Judikje Kiers, Fieke Tissink, cat.nr. 67
• Amsterdams goud en zilver, Dirk Jan Biemond, Jan Rudolph de Lorm, p. 48-51, afb., cat.nr. 14
• Meesterwerken in zilver : Amsterdams zilver 1520-1820, cat.nr. 38
• Konstskatter från Hollands Guldålder, Theresia Margaretha Duyvené de Wit-Klinkhamer, Marie-Anne Heukensfeldt Jansen, Theodoor Herman Lunsingh Scheurleer, Carl Nordenfalk, cat.nr. 58
• Dutch silver from the Renaissance until the end of the 18th century, Johan Willem Frederiks, dl 1, cat.nr. 143-O
• Catalogus van goud en zilverwerken, benevens zilveren, loden en bronzen plaquetten, p. 51, 52, afb. 38, cat.nr. 121
• Zilver van de Nederlandse edelsmid, C.J. Hudig, p. 44
• Catalogus Amsterdams goud en zilver : tentoonstelling van werken der grote Amsterdamse edelsmeden van de 16e, 17e en 18e eeuw, cat.nr. 39
• De meesters der plaquette-penningen [in de 17e eeuw : Pieter van Abeele, Joannes Lutma (vader en zoon), Wouter Muller], Johan Willem Frederiks, p. 28, afb. 82-84
• Kunstgeschiedenis der Nederlanden samenvattende kunstgeschiedenis van Nederland en Vlaanderen van begin tot heden, N. Beets, Gerard Brom, Alexander Willem Byvanck, Hendrik Enno van Gelder, Jan Gerrit van Gelder, p. 554, afb. 32
• Exhibition of Dutch art 1450-1900 [1929 RM0021.ASC/906], Robert Witt, cat.nr. 920
• Old silver of Europe and America from early times to the XIXth century : with 96 plates, pl. 62, afb. 3, 4
• Catalogus der historische tentoonstelling Amsterdam 1925 [ : 1], cat.nr. 690
• Der Goldschmiede Merkzeichen, Marc Rosenberg, cat.nr. 7587B, c-d
• Inleiding tot de geschiedenis der Nederlandsche edelsmeedkunst, afb. 53-55
• Catalogus van het goud- en zilverwerk in het Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst te Amsterdam, p. 60, 61, cat.nr. 208
• Het goud- en zilverwerk in het Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst te Amsterdam, p. 41, 42, nr. 122, pl. 32
• Kwab : ornament als kunst in de eeuw van Rembrandt, Reinier J. Baarsen, Ine Castelijns van Beek, cat.nr. 16
• Kwab : ornament as art in the age of Rembrandt, Reinier J. Baarsen, Ine Castelijns van Beek, cat.nr. 16
• Een postuum eergeschenk voor Tromp: een kan en schaal van Johannes Lutma uit 1647, Dirk Jan Biemond
• G. Taylor, Art in silver and gold, London, 1964, p. 92-93.
• J.M.C. van Overbeek, 'De Zilverschat van 't Rijksmuseum : kunstig werk uit de 17e eeuw', De Indische Post (1936), nr. 765, p. 8.
• Jaarverslag Rijksmuseum (1895), p. 36-38.
• Documentatiemap: aantekeningen R. van Luttervelt (literatuur met aantekeningen); correspondentie Manhhaupt (?) 1908-12-20; foto's.