Titel(s)

De geboorte van Jezus
Geboorte van Christus

Objecttype

• beeldhouwwerk

Objectnummer

BK-16985

Omschrijving

Op een iets oplopende, rotsachtige bodem, waarover een grasmat ligt, en voor een lage rotswand, waarop een afrastering van gevlochten twijgen staat, knielt Maria met gevouwen handen en met de blik op het voor haar liggende kind gericht. Links achter een knielende, een staande engel; beiden buigen zich over naar het kind; rechts een in aanbidding knielende engel. Achter deze staat Jozef op een lage stenen verhoging, die deel schijnt uit te maken van het bouwsel naast hem. Hij houdt in de linkerhand een brandende kaars, welke hij met de rechter voor uitwaaien behoedt. Twee herders komen achter een uit tenen gevlochten afrastering te voorschijn, evenals de koppen van os en ezel. De linker herder steunt met een hand op de afrastering, waarover een slip van zijn mantel ligt, de andere houdt hij gebarend voor zich uit; de tweede herder had in de linkerhand een stok, terwijl hij met de rechter zijn weitas bij de riem vastheeft. Rechts leidt een trap met ronde treden naar een poort (?), bekroond door een gekanteelde trans rondom een zeer spits toelopend dak. Maria's gescheiden haar valt in golven omlaag en verdwijnt onder de mantel, die onder de rechterarm is opgenomen en van voren openhangt, zodat haar van uit de ronde halsuitsnijding geplooide kleed zichtbaar wordt. De engelen dragen amict en albe, de staande engel nog een dalmatiek; de engel rechts over de albe een opwaaiende mantel, waarvan een slip tussen de rechterarm en het lichaam tot op de grond neerhangt; Jozef een kaproen met afhangende lamfer; door het openvallen van zijn mantel zijn de tuniek, een mes in de schede op zijn rechterzijde en de schoenen zichtbaar. De linker herder, in tuniek en met een hoed van bont, heeft de mantel bij de hals met een knoop gesloten, de ander draagt een muts over zijn kaproen, een tuniek, een weitas, veldfles en mes (?). Onder de bodem een plint met vooraan afgeschuinde hoeken.

Vervaardiger

• beeldhouwer: Hans Kamensetzer (toegeschreven aan)
• beeldhouwer: anoniem (verworpen toeschrijving)

Plaats vervaardiging

Straatsburg (Frankrijk)

Datering

ca. 1470

Fysieke kenmerken

loofhout (noten- of lindehout?) met originele polychromie

Materiaal

• lindehout
• notenhout
• linnen

Techniek

polychromie / vergulden

Afmetingen

hoogte ca. 60,0 cm × breedte ca. 55,0 cm × diepte ca. 30,0 cm

Wat

• adoration of the Christ-child by Mary and Joseph (+ angel(s))
• adoration of the Christ-child by the shepherds; Mary and Joseph present

Verwerving

overdracht van beheer 1960

Copyright

Publiek domein

Herkomst

Opmerkingen

Onderdelen

• Geboorte van Christus (BK-16985-1)

• Niclaus Gerhaert : der Bildhauer des späten Mittelalters, Nicolaus Gerhaert van Leyden, Stefan Roller, p. 318-320, cat.nr. 31.1
• 1100-1600, Reinier J. Baarsen, Frits Scholten, p. 84-85, cat.nr. 23
• Nicolas de Leyde, sculpteur du XVe siècle : un regard moderne, Roland Recht, Cécile Dupeux, Stefan Roller, p. 259-261, cat.nr. 40
• 1100 - 1600, Reinier J. Baarsen, Frits Scholten, p. 84-85, cat.nr. 23
• Niclaus Gerhaert : der Bildhauer des Mittelalters : eine Einführung in die Ausstellung ab 12 Jahren, Céline Mülich, Chantal Eschenfelder, p. 34 (afb.)
• Wokól Wita Stwosza : materialy z miedzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie 19-22 maja 2005, Adam Organisty, p. 30-31
• Een hogere werkelijkheid : Duitse en Franse beeldhouwkunst 1200-1600 uit het Rijksmuseum Amsterdam, Katharina Koselleck, Frits Scholten, Guido de Werd, p. 72-75, cat.nr. 22
• Tilman Riemenschneider : master sculptor of the late Middle Ages, Michael Baxandall, Julien Chapuis, p. 51
• Museumschatten, p. 149-152, afb.
• Nicolas de Leyde et la sculpture à Strasbourg (1460-1525), Roland Recht, p. 215-216, 232-233, 360
• Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum [Amsterdam], Jaap Leeuwenberg, cat.nr. 789
• Spätgotik am Oberrhein : Meisterwerke der Plastik und des Kunsthandwerks 1450-1530, Ernst Petrasch, Werner Schulz, cat.nr. 67
• Sculpture in the Netherlands, Germany, France, and Spain 1400 to 1500, Theodor Müller, p. 104
• Herwonnen kunstbezit : keuze-tentoonstelling van uit Duitschland teruggevoerde Nederlandsche kunstschatten [ : 1 1946b], C.H. de Jonge, cat.nr. 118
• Katalog der Sammlung F[ritz] M[annheimer], p. 162, cat.nr. P.38
• Die Kunst des Meisters E.S. und die Plastik der Spätgotik, Edith Hessig, p. 10
• Oberrheinische Plastik im ausgehenden Mittelalter, Otto Schmitt, p. 4
• Die deutsche Plastik vom ausgehenden Mittelalter bis zum Ende der Renaissance, Wilhelm Pinder, p. 361
• Hans Wild und Hans Kamensetzer : Hypotheken der Ulmer und Strassburger Kunstgeschichte des Spätmittelalters, H. Scholz, p. 109-112
• Inzoomer object op zaal, 2013 (Nederlands/English).
• Pauline Kintz, 'Collectie : Een blik op Maria', Rijksmuseum Kunstkrant 32 (2006) 6, p. 20-23 (afb.).
• L. Schultes, 'Das Relief der Geburt Christi aus Freistadt/Hlohovec/Galgóc, die Wiener Burgkapellenfiguren und die Skulpturen des Kaschauer Hochaltars', Galéria : rocenka Slovenskej národnej galérie v Bratislava (2004), p. 213-214, 217.
• K. Chamonikolasová, 'Nicolaus Gerhaert of Leyden in the Moravian Context', Wiener Jahrbuch für Kunstgeschichte 48 (1995), p. 77.
• H. Krohm, 'Bemerkungen zur kunstgeschichtlichen Problematik des Herlin-Retabels in Rothenburg o. T.', Jahrbuch der Berliner Museen 33 (1991), p. 205-207.
• E.D. Schmid, Der Nördlinger Hochaltar und sein Bildhauerwerk. Rekonstruktion, Stil, Frage des Meisters (Nicolaus Gerhart von Leiden), Datierung, Ausstrahlung im Nördlinger Raum, Dissertatie Universiteit München, 1971, p. 72.