Molenglas, anoniem, 1685

Titel(s)

Molenglas
Molenglas met de wapens van stadhouder prins Maurits en Bergen op Zoom

Objecttype

• molenglas

Objectnummer

BK-16095

Opschriften / Merken

• inscriptie, links van boom, diamantgraveren: ‘JE MAINTIENDRAY NASSAU’
• inscriptie, rechts van boom, diamantgraveren: ‘TANDEM FIT SURCULUS ARBOR’
• datum, tussen de wapenschilden, diamantgraveren: ‘1595’
• datum, op de molen, graveren: ‘1685’
• inscriptie, op de molen, graveren: ‘TIS AL VOL’
• inscriptie, op de rand van de molen, graveren: ‘Elck Wacht Sijn Ghebuerte’

Omschrijving

Hoge, trechtervormige kelk van een fluitglas, gemonteerd onder een zilveren molen. Langs de rand van de kelk een band van meegeblazen bladgoud. Op de kelk zijn het wapen van stadhouder prins Maurits, het wapen van de stad Bergen op Zoom en een geknotte boom gegraveerd, waaruit links een tak ontspruit met vijf oranjeappels en rechts een jonge loot met drie oranjeappels. Links van de boom staat het devies van prins Maurits 'JE MAINTIENDRAY NASSAU' en rechts zijn lijfspreuk 'TANDEM FIT SURCULUS ARBOR'. Tussen de twee wapens het jaartal 1595. Onder de voorstelling een vlechtrand, waaraan gestileerde vrucht- en bloemfestoenen hangen. Tussen twee van de festoenen is een lage berg te zien. De zilveren molen is gedateerd 1685 en draagt de inscriptie 'TIS AL VOL' en langs de onderrand 'Elck Wacht Sijn Ghebuerte'.

Vervaardiger

• glasblazer: anoniem
• glasgraveur: anoniem

Plaats vervaardiging

Lage Landen

Datering

1595 en/of 1685

Fysieke kenmerken

glas met diamantgravure, deels verguld zilver

Materiaal

• glas
• zilver

Techniek

Façon de Venise / diamantgraveren / vergulden / glasblazen

Afmetingen

geheel: hoogte 39,9 cm
mondrand: breedte ca. 7,7 cm
geheel: diepte ca. 9,9 cm

Wat

• windmill
• armorial bearing, heraldry

Waar

• Bergen op Zoom

Wie

• Maurits (prins van Oranje)

Credit line

• Schenking van mevrouw B. Nathusius, Amsterdam

Verwerving

schenking 1948

Copyright

Publiek domein

• Glass in the Rijksmuseum, Pieter C. Ritsema van Eck, Henrica M. Zijlstra-Zweens, dl. 2, pp. 12-171, afb. p. 258, cat.nr. 5
• Dawn of the Golden Age : northern Netherlandish art 1580-1620 [ : 1 1993a], Ger C.M. Luijten, , , , Marijn Schapelhouman
• Anna Roemers and Maria Tesselschade and their engravings on glass, p. 43-44, afb. 15-18, cat.nr. AR 4
• Glas en kristal [ : 1 1980], Elka Schrijver, afb. 31
• Glas in Nederlandse musea, p. 43, afb. 116
• Glas en kristal [ : 1 1961], pl. 20b
• Glas en ceramiek : de kunst van het vuur, pl. XVIII.1
• L'histoire de la verrerie en Belgique du IIme siècle à nos jours, Raymond Chambon, Germaine Faider-Feytmans, p. 314, pl. XII
• Glass : a handbook for the study of glass vessels of all periods and countries and a guide to the museum collection, William Bowyer Honey, p. 129
• Diamond engraved glasses of the sixteenth century : with particular reference to five attributed to Giacomo Verzelini, Wilfred Buckley, p. 16, pl. II
• European glass, p. 18, afb. D
• Catalogus der historische tentoonstelling Amsterdam 1925 [ : 2], cat.nr. 641
• Schertsglazen : vernuftig drinkvermaak, Kitty Laméris, Marc Barreda, Michel Hulst, p. 84
• P.C. Ritsema van Eck, 'Sources for glass engraving in the Netherlands in the 17th Century', Annales du 10e Congrès de l'AIHV (Madrid 1985), Amsterdam 1987, p. 443, afb. 9.
• K. van der Stighelen, 'Anna Maria van Schurman (1607-1678)', Antiek 19 (1984/85), p. 514, afb. 2.
• J.A. Brongers en H.F. Wijnman, 'Chronological classification of roemers with the help of 17th century paintings in the Low Countries', Rotterdam Papers, Rotterdam 1968, p. 22.
• A.-E. Theuerkauff-Liederwald, 'Der Römer, Studien zu einer Glasform, I', Journal of Glass Studies 10 (1968), p. 135, afb. 18.
• M.A. Heukensfeldt-Jansen, 'Noord-Nederlandsch glas van de 16de en 17de eeuw', Historia 10 (1945), p. 244, afb. 6.
• M. Pelliot, 'Verres Hollandais', Revue de l'Art 3 (1936), p. 80-81, afb. 4.
• F. Hudig, 'Graveerwerk van Anna Roemers Visscher', Oud-Holland 41 (1924), p. 177-178.
• P.C. Ritsema van Eck, 'Drie glazen uit het museum van het Koninklijk Huisarchief', Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 31 (1980), p. 167.
• Jaarverslag Rijksmuseum (1948), p. 24, afb.
• A.M. Pareau, 'Nederlandsche glasgraveurs en glasetsers en hun werk', Jaarverslag KOG 42 (1900), p. 14-18.
• A. Baar, 'Verreries des Flandres , Fabrication Anversoise', Revue Belge d'Archéologie et d'Histoire de l'Art 3 (1938), p. 236, pl. V, nr. 27.