AK-NM-6753 Vaas
• Blauw-wit Kangxi-porselein
• Onderdeel van Royers porseleincollectie
• Oorspronkelijk twee exemplaren (inventaris Van der Kellen 1876)
Deze vaas en AK-NM-6756 zijn goede voorbeelden van de pogingen in de vroege Kangxi-periode staand goed te beschilderen met uitsluitend decoratieve elementen. De Overgansperiode was beroemd om zijn fraaie verhalende voorstellingen. Dat kreeg zijn vervolg in de Kangxi-periode, maar daarnaast bestond blijkbaar de wens vazen en kannen alleen met ornamentale banden en losstaande decoratiemotieven te versieren. Dat viel niet meteen mee en van die strijd zijn AK-NM-6753 en AK-NM-6756 mijns inziens goede getuigenissen. De losse bloemen in door bandwerk omgeven vakken zijn bekend uit de Overgangsperiode. Willem Claesz. Heda (1594-1680) beeldde een bierkan af met precies dit decor in 1638. Zo’n kan bleek te bestaan in de collectie van Museum de 5000 Morgen in Hoogeveen [Corrigan et al 2015, cat.nr. 72; Kerr en Pinto de Matos 2016, nr. 10]. Het bandwerk tussen de bloemen is in Royers vazen iets anders. Het komt precies overeen met de al vaak ter sprake gebrachte kannen in de koninklijke collectie in Engeland [Ayers 2016, vol. I, nrs. 233-234]. Zo’n kan als besproken door Ayers staat overigens naast de bierpul op het schilderij van Heda. Het was blijkbaar nieuw en begerenswaardig in 1638 en het is iets dat we, vanwege onze grote liefde voor de verhalende schilderingen op Overgangsporselein, slecht kennen. Volgens Ayers is een fles die precies identiek is aan dit exemplaar van Royer, afkomstig uit de nalatenschap van prinses Mary [Ayers 2016, vol. I, nr. 232]. Ayers dateert het stuk overigens niet in de Kangxi-, maar in de Overgangsperiode. De afgeslepen voetringen van Royers flessen wijzen mijns inziens echter op een datering aan het begin van de Kangxi-tijd. Een fles met precies deze banden, maar zonder de indeling in vierkante vakken bevindt zich in de Topkapi-collectie [Krahl en Ayers 1986 Vol. II, nr. 1630]. Net als Ayers fles midden 17de eeuw gedateerd.
Hoe passen deze flessen of vazen in de ontwikkeling van drukgedecoreerd vroeg Kangxi naar rustig en leeg laat Kangxi (zie de toelichting bij bijvoorbeeld AK-NM-6787)? Niemand weet het natuurlijk, en het was geen eenduidige ontwikkeling. Maar het lijkt me dat het een proces van zoeken en uitproberen was. Dit is een eerste fase – naar mijn idee niet een heel succesvolle. AK-NM-6800 cs is daarop een reactie – voller en daarom waarschijnlijk commerciëler. Maar ook te druk voor de liefhebbers van 1700 en daarna. En zo lijkt alles te eindigen bij porselein zoals AK-NM-6778-A. De decoratiemotieven op deze vaas werden echter aan het eind van de 17de en het begin van de 18de eeuw nog steeds gewaardeerd. Ze werden toen toegepast op prestigieuze stukken Delfts faience (twee pelgrimsflessen collectie Het Loo, RL 7286; schotel in Kunstmuseum Den Haag, Grieksche A, ca. 1700, inv.nr. 400039).
Bronnen:
Regina Krahl en John Ayers, Chinese ceramics in the Topkapi Saray Museum, Istanbul: a complete catalogue, Londen, 1986.
Karina H. Corrigan et al., Asia in Amsterdam. The culture of Luxury in the Golden Age (tent.cat. Rijksmuseum, Peabody Essex Museum), New haven/Londen, 2015.
John Ayers, Chinese and Japanese works of art in the collection of Her Majesty The Queen, Londen, 2016.
Rose Kerr en Maria Antónia Pinto de Matos, Tankards and Mugs. Drinking from Chinese Export Porcelain, Londen, 2016.
