AK-NM-6455 Twee dekselpotten
• Famille verte porselein
• Onderdeel van Royers porseleinverzamling
• Oorspronkelijk 3 exemplaren (inventaris Van der Kellen 1876)
Bij de bespreking van Royers blauw-witte Kangxi-porselein is geprobeerd een ontwikkeling te zien van druk en vol gedecoreerd porselein naar stukken met slecht een paar decoratieve banden en motieven en een prettig evenwicht tussen motief en lege achtergrond. Deze laatste manier van beschilderen – zo was de redenering – sloot beter aan bij de Europese smaak van ca. 1700, waarover ontwerpen voor porseleinopstellingen door Daniël Marot ons informeren. Deze dekselpotten passen goed bij die iets latere fase van het Kangxi-porselein. Een vaasje in een van Marots prenten komt zelfs vrij precies overeen met de decoratie op deze dekselpotten (RP-P-1964-3048). Het gaat me om de vorm van beschilderde velden die in een geschakelde band zijn gevat en de overdaad een witte achtergrond.
Maar de Marot-opstellingen werden vooral van blauw porselein gemaakt en de gelobde ruitvorm is in het repertoire van het naar Europa geëxporteerde porselein uitzonderlijk. Hetzelfde geldt voor de banden rond voet een schouder met vrij harde kleuren en een oversdaad aan geel. Zou deze vaas weliswaar zijn verschijningsvorm in grote lijnen te danken hebben aan het afstemmen van vraag en aanbod tussen Jingdezhen en Europa, maar in deze specifieke uitvoering voor markten in Zuidoost-Azië, het Midden-Oosten of India bestemd zijn? Het bijna stervormige medaillon met een gestileerde bloem is terug e vinden in Iznik keramiek (bijv. BK-NM-11760) en het sluit aan bij Indiase stofmotieven. Particuliere handelaren verscheepten vanuit Batavia porselein naar Europa, maar ook naar afzetmarkten in het Midden-Oosten [Suebsman en Antonin 2015, p. 256 en Jörg en Flecker 2001, pp. 74-75]. Als dergelijke potten voor markten in Azië of het Midden-Oosten gemaakt werden, zou men vergelijkbare stukken verwachten in het Topkapi Museum, in de publicaties van Sumarah Adhyatman over porselein gevonden en verzameld in Indonesië of in publicaties over Chinees porselein voor de Straits Chinese. Maar daar vond ik niets. Het blijft dus vrij onduidelijk welke markt de porseleinschilders in het hoofd hadden toen zijn deze dekselpotten beschilderden.
Bronnen:
Christiaan J.A. Jörg, Michael Flecker, Porcelain from the Vung Tau wreck: the Hallstrom excavation, Londen, 2001.
Daniel Suebsman en Daniela Antonin, Porzellanschätze der Kangxi-Zeit = Porcelain treasures of the Kangxi period, Düsseldorf, 2015.
