AK-NM-6350 Vier kleine borden
• Japans gekleurd porselein – Kakiemon
• Onderdeel van Royers porseleincollectie
• Gepubliceerd: Fitski 2011, afb. 71
• Oorspronkelijk 8 exemplaren (inventaris Van der Kellen 1876); 2 geruild met de verzamelaar H.K. Westendorp (in 1968 terug in het museum als BK-1968-236-A en -B); 1 overgedragen aan Museum Lambert van Meerten in Delft (1910) en 1 vermist.
Dit zijn fraaie borden. Het detail van de tijger staat niet voor niets op het omslag van Menno Ftiski’s boek over Kakiemon-porselein. Ik kon geen beschrijving vinden in de inventaris van de nalatenschap van Susanna Louise Huygens (1714-1785) een verzameling waaruit Royer veel kocht, ook Kakiemon-porselein. In 1771 werd een prachtige collectie Kakiemon verkocht in Rotterdam, als onderdeel van de verzameling van de gebroeders Bisschop. Ondanks de vrij uitvoerige beschrijvingen in die catalogus heb ik daar geen entry kunnen vinden die goed past bij eens tuk in Royers verzameling. Mijn veronderstelling was dat zo’n mooi aanbod zo dicht bij huis voor Royer onweerstaanbaar moet zijn geweest. Maar dat was blijkbaar niet (of bijna niet) het geval. Misschien was het gewoon te duur; de prijzen waren torenhoog. De enige mogelijke uitzondering is de volgende beschrijving: ‘Vier schoteltjes met geschulpte bruine randen, van binnen met den Tyger, Draak, de Bloemtak’ [Catalogus….Bisschop 1771, p. 6, nr. 57]. Het werd voor 92 gulden gekocht door een zekere Suijderhoef. Die kan het voor Royer hebben gekocht of aan Royer hebben doorverkocht. Maar als dat al zo is, moet Royer er elders nog vier gevonden hebben. Dat kan want deze borden komen in verschillende andere collecties voor [Ayers 1990, nr. 125; Shibata Collectie 1997, vol. V, p. 80].
De grootste verzamelaar van Kakiemon-porselein in Nederland in de 20ste eeuw was Herman Karel Westendorp (1868-1941). Hij kende het museum goed en ruilde tweemaal een object tegen zo’n bordje van Royer. In het typoscript van de catalogus van zijn Kakiemon-collectie schreef hij: ‘Het ene van deze beide bordjes heb ik in 1917 geruild met het Nederlandsch Museum, toen mijn vriend Dr. Pit nog directeur was, tegen een Perzisch bordje [BK-NM-12419], dat ik indertijd bij Kleykamp had gekocht voor fl. 70,-. Het Museum deed een goede ruil! Het tweede eveneens geruild met het N.M. [in 1921], toen Van Notten directeur was. Deze ruil was voordeliger voor mij, daar ik ervoor gaf een oud Engels ‘tortoise shell’ bordje [BK-NM-12721], voor fl. 6,- bij Pander gekocht. Het is waar dat dit bordje meer waard was’ [Westendorp 1931, pp. 7-8].
Bronnen:
Catalogus van de beroemde kostbaarheden … porceleinen… nagelaten door den heere Jan Bisschop, verkocht Rotterdam 15 juli 1771 en volgende dagen (Lugtnr. 1945)
H.K. Westendorp, Catalogus van de verzameling Kakiemon porselein van Mr. H.K. Westendorp (typoscript in Rijksmuseum, Amsterdam), Z.pl., 1931.
John Ayers, Porcelain for palaces: the fashion for Japan in Europe 1650-1750 (tent.cat. British Museum), Z.pl., 1990.
Shibata Collection (cat. Kyushu Ceramic Museum), Kyushu, 1991-1998.
Menno Fitski, Kakiemon porcelain: a handbook, Leiden/ Amsterdam, 2011.
