Vroege fotografie uit Keizerlijk China

Groepsportret met courtisanes, Shanghai, ca. 1885. Collectie Ferry BertholetZeldzame foto’s, bijzondere fotoalbums en stereofoto’s uit de verzameling van China-kenner Ferry Bertholet, verrijkt met foto’s uit de collectie van het Rijksmuseum, laten voor het eerst het 19de-eeuwse onbekende China zien ten tijde van de laatste keizers. Het Rijksmuseum presenteert van 5 juni tot en met 23 augustus 2015 'Vroege fotografie uit Keizerlijk China' in de Fotogalerij van het Rijksmuseum.

Het onbekende China

Het Keizerlijke China was in de 19de-eeuw nagenoeg verborgen tot in 1912 de laatste keizer werd afgezet. Alleen havensteden als Shanghai, Hong Kong en Canton die na 1842 gedwongen voor het westen werden opengesteld zodat westerlingen onbelemmerd handel konden voeren, waren toegankelijk. De opkomst van de fotografie viel samen met een sterk groeiende belangstelling voor het onbekende China. De foto’s op de tentoonstelling leiden de bezoeker in deze spannende onbekende wereld binnen: de havens, de kades, de riksja’s, maar ook de nauwe drukbevolkte straten met de vele winkels en de ‘theehuizen’ met hun gezelschapsdames.

Portret van monniken (detail), Baron von Stillfried, ca. 1875 Rijksmuseum, Amsterdam. Overdracht van beheer van de Rijksdienst Beeldende KunstTe zien zijn belangrijke foto’s van o.a. Felice Beato (zijn beroemde foto van de Tweede Opiumoorlog 1857- 1860) en van de bekende China-fotograaf John Thomson. Zij behoorden tot de eerste Europeanen die het in die tijd nog nauwelijks ontsloten land vastlegden. Ook is er nooit eerder in Nederland getoond werk van Chinese fotografen als Afong, Lan Wah en Sze Yuen Ming. Andere hoogtepunten zijn een zeldzaam Chinees familieportret uit 1860 uit de collectie Bertholet van de Amerikaanse fotograaf Milton Miller en ingekleurde foto’s van ‘volkstypen’ door Baron Raimund Ratenitz von Stillfried.

Naast de 35 foto’s op de tentoonstelling is een grote reiscamera uit die tijd te zien, die illustreert hoe omslachtig het was om zulk materiaal te fotograferen. Ook zijn er stereofoto’s in 3D, waaronder een bijzondere opname van de stad Peking in 1860, en er zijn fotoalbums en amateurfoto’s van reizigers naar China te zien.

Recentelijk is een rijk geïllustreerd boek verschenen: Ferry Bertholet & Lambert van der Aalsvoort, Among the Celestials. China in Early Photographs, Brussel 2014