? Commissioned and paid for by stadholder Frederik Hendrik, Prince of Orange (‘aen Thomas Willeboorts, schilder tot Antwerpen, de somme van twaelff hondert Carolus guldens, over twee stucken schilderÿ bij hem gemaeckt ende aen Sijne Hoocht gelevert, wesende d’eene het subjet van Mars ende Venus’), 20 February 1645;{_Ordonnantieboeken_, 1637-50, 736 fol. 290; C. Vosmaer, ‘De Ordonnantie-boeken van Prins Frederik Hendrik over de jaren 1637-1650’, _Kunstkronijk_ 22/NS 2 (1861), pp. 37-40, esp. p. 37. Van Gelder believed that this referred to the picture that was to be engraved by Gebhard, see below, as he had identified the sitters in the present work as Friedrich Wilhelm, the Elector of Brandenburg and Louisa Henrietta, Countess of Nassau-Oranje who were not married until 1647. See J.G. van Gelder, ‘De opdrachten van de Oranje’s aan Thomas Willeboirts Bosschaert en Gonzales Coques’, _Oud Holland_ 114 (1949), pp. 179-85, esp. p. 42 and p. 43 no. 1.} ? still in the Orange-Nassau collection when recorded in the ‘groot sael’, Huis in het Noordeinde (Oude Hof), The Hague, (‘Een groot stuck schilderij voor de schoorsteen representerende Mars en Venus’), 1702;{S.W.A. Drossaers and T.H. Lunsingh Scheurleer, _Inventarissen van de inboedels in de verblijven van de Oranjes en daarmee gelijk te stellen stukken 1567-1795_, 3 vols., The Hague 1974-76, I, pp. 488, 544; this space was occupied in 1707 by ‘Een stuck van Willeboort […] sÿnde Dido en Eneas int hol’.}…; ? the dealer Quirijn van Biesum, Rotterdam; his sale, Rotterdam (auction house not known), 18 October 1719, no. 173 (‘Een fraei Stuk van Willeborts, zynde een naekt Vrouwenbeelt’), fl. 30, possibly to Allard de la Court van der Voort (1688-1755);{G. Hoet, _Catalogus of Naamlyst van Schilderyen, met derzelver Pryzen Zedert een langen reeks van Jaaren zoo in Holland als op andere Plaatzen in het openbaar verkogt. Benevens een Verzamelingvan Lysten van Verscheyden nog in wezen zynde Cabinetten_, 3 vols., The Hague 1752-70, I, p. 235; as kindly suggested by Jonathan Bikker. For the Rotterdam dealer Quirijn van Biesum (active 1711-20), see K. Jonckheere, _The Auction of King William’s Paintings 1713: Elite International Art Trade at the End of the Dutch Golden Age_, Amsterdam 2008, _passim_, esp. pp. 98-101, 116-19. The identification is not certain, as De La Court (see Provenance) was to give his purchase price as fl. 140; so he may have bought it from Van Biesum during his lifetime. T.H. Lunsingh Scheurleer, C.W. Fock and A.J. van Dissel (eds.), _Het Rapenburg. Geschiedenis van een Leidse gracht_, 6 vols., Leiden 1986-92, II, pp. 364, 371, fig. 31 (the ex-Sanssouci picture) and p. 444; reference kindly supplied by Jonathan Bikker. The work was listed ‘in de groot kamer’, no. 6 Het Rapenberg, Leiden, December 1749 (‘33 1 Venus en Achilles wel geschildert door Willebort sijnde een discipel geweest van A van Dijck door mij gekofft van A. van Biesum tot Rotterdam voor f 140 7 v. 21 [_sic_] ½ d. 8 v. 6 d. f 100’). The initial A proceeding van Biesum's name was either a mistake or it could have referred to Quirijn’s son Adriaen about whom nothing is known other than that he was living in Persia in 1719, see Jonckheere 2008, p. 98, 149.} his widow, Catharina de la Court van der Voort-Backer (1689-1766), Leiden; their sale, Leiden (S. and J. Luchtmans), 8 September 1766 _sqq_., no. 5 (‘THOMAS WILLEBORDS. Venus en Achilles, levens groote, verzelt van Minne-Godjes die met waapenen speelen; op de tweede grond ziet men Vulcaan met de Cyclopen aan het smeeden, en in ’t verschiet een Veldslag […] 7 voet 2½ duim hoog, 8 voet 6 duim breet [226.4 x 266.9 cm]’), fl. 95, to the dealer Pieter Fouquet;{Copy RKD.}…; the Town Hall of the City of Amsterdam (in the ‘Rariteits-Kamer/Voor den Schoorsteen/Eene zinnebeeldige Vorstelling, zijnde een Krijgsman, in Wapenrusting, aanwien, als Mars door Venus het Harnas wordt aangegespt, twee geniën brengen den Helm aan en andere het Schild. in den trant van Ferdinand Bol’), before 1841;{De Vries ([J. de Vries], _Beschrijving der schilderijen, beelden en zeldzaamheden op het stadhuis der stad Amsterdam aanwezig_, Amsterdam 1843 [first ed. 1841], no. 76) attributed the picture to the style of Rubens; Scheltema (P. Scheltema, _Historische beschrijving der schilderijen van het stadhuis te Amsterdam_, Amsterdam 1879, no. 114) described the painting, 211 x 221 cm, as signed ‘F. Willeborts Ft’ and made reference to C. Vosmaer, ‘De Ordonnantie-boeken van Prins Frederik Hendrik over de jaren 1637-1650’, _Kunstkronijk_ 22/NS 2 (1861), pp. 37-40, esp. p. 37. It is not listed in the Town Hall by J. van Dijk, _Kunst- en Historie-Kundige Beschryving van alle de Schilderyen op het Stadhuis van Amsteldam_, Amsterdam 1790 or by J. Fokke, _Beschrijving van het vermaarde Stadhuis van Amsterdam_, Amsterdam 1808.} on loan to the museum from the City of Amsterdam, since October 1885{See Excursus on the Provenance at the end of the entry.}
Bibliography and list of abbreviations for the provenance (pdf)
