Object data
oil on panel
support: height 46.6 cm × width 64.3 cm
outer size: depth 5.5 cm (support incl. frame)
Philips Wouwerman
c. 1665 - 1668
oil on panel
support: height 46.6 cm × width 64.3 cm
outer size: depth 5.5 cm (support incl. frame)
Support The single, horizontally grained, quarter-sawn, oak plank is approx. 0.7 cm thick at the top and approx. 1.4 cm at the bottom. The right edge has been trimmed slightly (approx. 1 cm). The reverse is bevelled on all sides and has regularly spaced saw marks. Dendrochronology has shown that the youngest heartwood ring was formed in 1641. The panel could have been ready for use by 1658, but a date in or after 1660 is more likely.
Preparatory layers The thin double ground extends up to the edges of the support and barely fills the grain of the wood. The first, white layer is rather thick. The second, slightly transparent greyish-brown ground is thin and consists of black and yellow pigment particles.
Underdrawing No underdrawing could be detected with the naked eye or infrared photography.
Paint layers The paint extends up to the edges of the support. The main figures were left in reserve, while smaller elements were added on top of the background. Some small adjustments were made to the contours of the figures. The paint layers were thinly applied with dabbed brushstrokes. Slight impasto is visible in the highlights of the clothing and faces and the central dappled grey horse.
Anna Krekeler, 2022
Fair. The paint of the background is abraded and large areas are covered with overpainting and discoloured retouching. The varnish has yellowed and its gloss is uneven.
...; ? presented by the States of Holland to Prince Eugene of Savoy (1663-1736), with pendant;1...; ? sale, Count Johan Hendrik van Wassenaer (1683-1745, The Hague), Lord of Obdam, The Hague (P. de Hondt), 19 August 1750, no. 25 (‘Une Ecurie, avec 9 chevaux & Plusieurs figures. Hauteur 16, Largeur 22 Pouces [40.6 x 55.9 cm]’), fl. 875, to Brouwer, for Aved;2...; ? sale, David Fiers Kappeyne (1719-1773, The Hague and Middelburg), Amsterdam (J. de Bosch et al.), 25 April 1775, no. 115 (‘Peint sur Bois, haut de 19, large de 25 pouces [48.8 x 64.3 cm]. Ce Superbe Tableau représente la Vue Intérieure d’une Ecurie. On remarque au milieu, un Cheval Gris Pommelé, sellé, que tient un Palfrenier, pendant que le Cavalier, qui doit le montrer, est occupé à mettre ses Bottes. On voit, plus loin, une Dame, qui s’apprête à montrer un Cheval Brun, que tient, de court, un Valet. On distingue, vers la gauche, trois Chevaux qui mangent au Ratelier & vers la droite, il y a un Cavalier sur un Cheval Gris, lequel semble s’entretenir avec un Ecuyer. A la Porte de l’Ecurie, paroît une Dame, monté sur un Cheval Bai, laquelle porte un Faucon sur le Poing; elle est accompagnée d’un Chasseur & d’un Chien. On aperçoît, plus loin, Deux Chevaux, à une Mangeoire & au de-là de l’Ecurie, un Beaux Lointain [...]’), with pendant, no. 116, fl. 2,850, to Morel;...; sale, Amsterdam (C. Ploos van Amstel et al.), 1 October 1778, no. 178 (‘Dit uitmuntend Tafereel, vertoond een Stal van binnen. In ’t midden van dezelve staat een gezadeld, wit gevlakt Paard, ’t welk door een jonge Stalbediende word vastgehouden, terwyl een Heer, zyn Laarzen aantrekkende, zich gereed scheint te maken, het bruin zelve te beklimmen: verder ziet men een Dame, mede gereed om te stygen op een bruin Paard, dat door een Knegt vastgehouden werd. Ter linkerzyde staan drie Paarden aan een ruif te eeten, en ter regter zyde zit op een grauw Paard, een Heer, die met de Stalmeester scheint te spreeken. In de Deur van de Stal komt op een ligt bruin Paard inryden een Dame, hebbende een Valk op de hand, en vergezeld van een Jager met een Hond: vertonende zich wyders nog twee Paarden staande te eeten aan een Kreb, en door de opening van de Stal, een fraay verschiet [...]’), fl 2,300;3...; ? sale, Baron Menno van Coehoorn (1730-1801, Leeuwarden ?), Amsterdam (P. van der Schley et al.), 19 October 1801, no. 85 (‘Dit uitmuntend Schildery, vertoont het binnengezicht van een Stal, men ziet te midden een appelgrys gezadeld Paard, door een Stalknegt gehouden wordende, terwyl de Ruiter bezig is zyne laarsen aantetrekken, waarby een Dame die zig gereed maakt een bruin Paard te bestygen, gehouden wordende door een Stalknegt; ter linkerzyde ziet men drie Paarden, Eetende aan de Ruif, en ter rechter vertoont zig een Ruiter op een grys Paard, schynende met de Stalmeester te spreeken, aan de deur vertoond zig een Dame te Paard, dragende een Valk op de hand; verzeld van een Jager en een Hond, verder ziet men twee Paarden aan een Eetensbak of krib, en buiten de Stal een aangenaam verschiet [...]. Op paneel, hoog 19, breed 25 duim [48.8 x 64.3 cm]’), fl. 1,810, to Jacobus Roelofs, for Barend Kooy;4...; ? sale, Arend van der Werff van Zuidland (1741-1807, Dordrecht), Dordrecht (M. Versteegh et al.), 31 July 1811 sqq., no. 125 (‘Hoog 18, Breed 24 Duim [47 x 62.6 cm]. Paneel. Een Manege-Stalling, van binnen gezien wordende. In het midden staat een geäppeld wit Paard, dat gezadeld is, en door een Palfrenier wordt vastgehouden; terwijl een Heer, voor welken het schijnt bestemd te zijn, bezig is, op eene bij hem staande bank of kist, zijne Laarzenkappen te schikken; Karrewats en Handschoenen, zoo lang naast zich op de grond geplaatst hebbende. Voords eene daar bij staande fraaigekleede Dame, gereed zijnde om op een bruin Paard te stijgen, dat een Knecht vasthoudt. Naast den voormelden Heer staat een Hond zich gapende uit te rekken; meer ter zijde, bespeurt men drie aldaar bij eene ruif vastgemaakte Rijpaarden, waarvan er twee gezadeld zijn, en het middelste door een Knecht het Bit schijnt te worden afgedaan. Bij het laatste dezer Paarden, staat eene Vrouw, met een Kind op den arm. Voords even binnen de deuren dezer Manege-Stalling, ziet men een Heer op een Schimmelpaard gezeten, in gesprek met een Paarden-Smit, die een Hond naast zich heeft liggen; gelijk ook, bij de deuren, eene jonge Dame te Paard komt aanrijden, met een Jagtvalk op de hand. Naast dezelve gaat een Jager, met Wijtas en Snaphaan gemonteerd, een Jagthond bij zich hebbende; en wijders, aan dezen kant der Stalling, staan nog twee Zadelpaarden, voor een bak, aan de ruif, het eene uit dezelve, en het andere van den bak eetende. Op den voorgrond een Haan en Hen, tot welke eene andere Hen, wijl deze in het zand schijnen te zoeken, als vliegende komt aangelopen. Voords gestoffeerd met tot eene Stalling behorend Bijwerk, als mede door de geopende deuren der Stalling, een met Boomen verlevendigd Landverschiet.’), fl. 1,205, to Meulmans,5 or to A. Meulemans, for Van der Werff;6...; sale [Jurriaans], Amsterdam (P. van der Schley et al.), 28 August 1817, no. 77 (‘Dit kunstjuweel stelt voor eenen Stal van binnen, waarin acht paarden van onderscheidene kleur en stand; eene welgekleede vrouw staat gereed om te paard te stijgen, terwijl een heer zijne laarzen optrekt; andere beelden, honden en kippen verfraaijen overigens dit uitvoerig schilderij [...]. Paneel, hoog 18½, breed 25 duimen [47.5 x 64.3 cm]’), fl. 3,200, to Jeronimo de Vries, for Lucretia Johanna van Winter (1785-1845), Amsterdam;7 her husband, Jonkheer Hendrik Six (1790-1847), Lord of Hillegom, Amsterdam; his sons, Jonkheer Jan Pieter Six (1824-1899), Lord of Hillegom, and Jonkheer Pieter Hendrik Six (1827-1905), Lord of Vromade; from whose heirs, with 38 other paintings, fl. 751,400, to the museum, with the support of the Vereniging Rembrandt, 1908
Object number: SK-A-2348
Credit line: Purchased with the support of the Vereniging Rembrandt
Copyright: Public domain
Philips Wouwerman (Haarlem 1619 - Haarlem 1668)
Philips Wouwerman was baptized in Haarlem on 24 May 1619 as a son of the history painter Pouwels Joostensz, who was probably his teacher. De Bie says that he was a pupil of Frans Hals, although their work has nothing in common. An apprenticeship with Pieter Cornelisz Verbeeck is suspected on stylistic grounds. Another important influence was Pieter van Laer, who was also Haarlem-born and bred. It is known from notes made by the artist Matthias Scheits that Wouwerman, who came from a Reformed family, fled to Hamburg in 1638 in order to marry the Catholic Anna Pietersdr van Broeckhoff. He stayed there for a while, working in the studio of the history painter Evert Decker, but two years later he is again documented in his native Haarlem, where he remained for the rest of his life.
Wouwerman’s earliest dated painting is Military Encampment with Soldiers Gambling of 1639.8 He joined the Haarlem Guild of St Luke in 1640, being elected to the office of warden in 1646, and from 1642 and 1651 he served in the St George Civic Guard. Wouwerman made several history pieces with religious subjects for Catholic patrons. It is clear from various sources that he was a prosperous man. Houbraken mentions that he had important patrons from the very beginning of his career, and was able to give his daughter a dowry of 20,000 guilders. He supplemented his income by speculating on the property market and dealing in art. However, there are also indications that he suffered periods of poverty. For example, he is said to have painted his Miracle of St Hubert in 1660 for the clandestine Sint-Bernarduskerk in Haarlem in thanks for the financial support he had received from the parish priest. He remained productive to the end of his life, with his last dated picture, Grey Standing in a Stable,9 being executed in the year of his death. He died on 19 May 1668 and was buried in the Nieuwe Kerk in Haarlem four days later. Paintings by or belonging to him were sold at auction on 7 May 1670, a few months after the decease of his wife.
Wouwerman gained fame as a painter of horses, and specialized in landscapes with riders, ranging from battle scenes and army camps to hunting parties, horse fairs and stables. He also supplied the figures in landscapes by other Haarlem artists like Jacob van Ruisdael, Jan Wijnants and Cornelis Decker. His many pupils included Nicolaes Ficke (c. 1620/23-before 1702), Emanuel Murant (1622-c. 1700), Simon Dubois (1632-1708) and Anthonie de Haen (1640/41-in or before 1675). He may also have taught his younger brothers Pieter (1623-1682) and Jan (1629-1666). Wouwerman’s work, which in the eighteenth century fetched some of the highest prices for paintings from the Dutch Golden Age, was imitated by countless others.
Gerdien Wuestman, 2022
References
T. Schrevelius, Harlemias, Haarlem 1648, p. 384; C. de Bie, Het gulden cabinet van de edel vrij schilder const, inhoudende den lof vande vermarste schilders, architecte, beldthowers ende plaetsnijders van deze eeuw, Antwerp 1662, pp. 281-82; A. Houbraken, De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen, II, Amsterdam 1719, pp. 70-75, 102; R. van Eynden and A. van der Willigen, Geschiedenis der vaderlandsche schilderkunst, sedert de helft der XVIII eeuw, I, Haarlem 1816, pp. 404-06; A. van der Willigen, Geschiedkundige aanteekeningen over Haarlemsche schilders en andere beoefenaren van de beeldende kunsten, voorafgegaan door eene korte geschiedenis van het schilders- of St. Lucas Gild aldaar, Haarlem 1866, pp. 241-44; C.J. Gonnet, ‘De schilders Pouwels, Pieter en Steven Wouwerman’, in F.D.O. Obreen, Archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis: Verzameling van meerendeels onuitgegeven berichten en mededeelingen betreffende Nederlandsche schilders, plaatsnijders, beeldhouwers, bouwmeesters, juweliers, goud- en zilverdrijvers [enz.], VII, Rotterdam 1888-90, pp. 118-26; C. Hofstede de Groot, ‘Die Malerfamilie Wouwerman’, Kunstchronik, N.S. 2 (1890-91), cols. 1-5; A. Lichtwark, Matthias Scheits, als Schilderer des Hamburger Lebens, 1650-1700, Hamburg 1899, pp. 43-44; S. Kalff, ‘De gebroeders Wouwerman’, Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift 30 (1920), pp. 96-103; U. Thieme and F. Becker (eds.), Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, XXXVI, Leipzig 1947, pp. 265-68; H. Miedema, De archiefbescheiden van het St. Lucasgilde te Haarlem, 1497-1798, II, Alphen aan den Rijn 1980, p. 1211; F.J. Duparc, ‘Philips Wouwerman, 1619-1668’, Oud Holland 107 (1993), pp. 257-86; B. Schumacher, Philips Wouwerman (1619-1668): The Horse Painter of the Golden Age, I, Doornspijk 2006, pp. 13-21, 25-38; I. van Thiel-Stroman, ‘Biographies 15th-17th Century’, in P. Biesboer et al., Painting in Haarlem 1500-1850: The Collection of the Frans Hals Museum, coll. cat. Haarlem 2006, pp. 99-363, esp. pp. 357-61
To the left of centre of this busy scene is a couple getting ready to go out riding as another man and woman return through the doorway to the right. The falcon on the latter’s hand shows that they have been out hawking. Stables were a speciality of Philips Wouwerman. He probably took his inspiration not so much from similar interiors by colleagues like Isack van Ostade, who mainly chose them as settings for still lifes or as illustrations of life on a farm,10 as from the work of Pieter van Laer, for Wouwerman’s first known picture in this genre is related to that artist’s Stable, a print of which by Cornelis Visscher was in circulation.11 Wouwerman used a stable as the background for his riders and hunting parties, which seem to make up more of his oeuvre as time passed. Although none of those paintings are identical they are often rather stereotype, because he filled them with more or less the same mix of horses with and without people on their backs, children and animals running around, and riders leaving or arriving through the doorway. One stock motif is a grey seen side-on against the dark background.
The stable interior in the Rijksmuseum with its many horizontally grouped figures is clearly from Wouwerman’s later period, and this is confirmed by the dendrochronology.12 Duparc, who dated it towards the middle of the 1660s, associated it with the Stable Interior with a Grey of 1668, with its similar scene and restrained palette.13 Schumacher followed this by placing it ‘after c. 1665’.14
There are two related stable scenes by Wouwerman in The Hague which are regarded as pendants.15 If the Rijksmuseum panel is identical with the work described in the 1775 sale catalogue of David Fiers Kappeyne,16 it too had a companion piece in the eighteenth century.17 According to the same source, they shared an unusual provenance, having been presented by the States of Holland to Prince Eugene of Savoy, who was governor-general of the Netherlands from 1716 to 1724. Unfortunately, such a background cannot be confirmed. The catalogue of the prince’s paintings compiled after his death lists nine works by Wouwerman, but they include only one stable interior.18 Nor do any of the four coats of arms on the wax seals on the back of the panel correspond to that of the Savoy family.
In view of the many extant examples, the artist’s lavishly furnished stable interiors must have been much in demand. In an autograph drawing in the Amsterdam Museum in which Wouwerman reproduced one of his paintings of the subject, he offers the picture for sale for 175 guilders,19 which was a relatively high price.20 There are at least two known copies of the Rijksmuseum’s Stable which have the same dimensions, one of which is on copper.21
Gerdien Wuestman, 2022
See Key to abbreviations, Rijksmuseum painting catalogues and Acknowledgements
J. Smith, A Catalogue Raisonné of the Works of the Most Eminent Dutch, Flemish and French Painters, I, London 1829, p. 287, no. 316; C. Hofstede de Groot, Beschreibendes und kritisches Verzeichnis der Werke der hervorragendsten holländischen Maler des XVII. Jahrhunderts, II, Esslingen/Paris 1908, pp. 390-91, no. 476; F.J. Duparc, ‘Philips Wouwerman, 1619-1668’, Oud Holland 107 (1993), pp. 257-86, p. 281; B. Schumacher, Philips Wouwerman (1619-1668): The Horse Painter of the Golden Age, I, Doornspijk 2006, p. 198, no. A75, with earlier literature
1908 (suppl. III), p. 426, no. 2719a; 1934, p. 325, no. 2719a; 1976, p. 615, no. A 2348
Gerdien Wuestman, 2022, 'Philips Wouwerman, A Stable, c. 1665 - 1668', in J. Bikker (ed.), Dutch Paintings of the Seventeenth Century in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.6604
(accessed 13 November 2024 07:01:16).