AK-NM-6688 Twee vaszen
• Overgangsporselein
• Onderdeel van Royers porseleincollectie
• Mogelijk onderdeel van Huygens’ porseleincollectie
• Met dank aan Fan Lin, Qinxin He and Erika Riccobon, Universiteit Leiden, voor informatie over de voorstelling
Vazen met deze vorm en beschilderd met vier grote figuren op de buik zijn ook in andere collecties bekend – vaak als paar. Het kunnen samen de Acht Onsterfelijken voorstellen [Butler 1990, nr. 40), in een ander geval zijn figuren uit het verhaal Water Margin herkend [Canepa 2019, nr. 103]. In dit geval zijn het zeker niet de Onsterfelijken, maar of het Water Margin-personages zijn is niet met zekerheid te zeggen. AK-NM-6688-A bevat militairen, met een vlag met daarop het karakter ling (bevel), een ander met een hellebaaard, mogelijk Lu Bu, een generaal uit de Han-dynastie of Xue Rengui, een generaal uit de Tang-dynastie. Op AK-NM-6688-B zijn afwisselend militairen en ambtelijke hoogwaardigheidsbekleders geschilderd. Het zijn in ieder geval personages uit populaire toneelstukken en romans waarvan de afbeeldingen in houtsnede als voorbeeld hebben gediend. Literatuur, boekprductie en houtsnede-illustraties bloeiden hoog op in de periode dat dit porselein werd beschilderd. Opvallend zijn weer te grote (niet-Chinese) bloemmotieven op de hals die in verband kunnen worden gebracht met de waarschuwing uit 1635 van de VOC bewindhebbers om porselein met dergelijke bloemen níet te sturen omdat ze er niet Chinees genoeg uitzagen.
De figuren op deze vazen zijn (waarschijnlijk – we weten niet precies wie het zijn dus een voorbehoud is wel nodig) in oorsprong historische personen, maar wel sterk tot theaterpersonages getransformeerd. Royer had in zijn studiecollectie een album met dergelijke figuren – heel kleurrijk in waterverf (360-378-B). Helaas is er geen exacte parallel aan te wijzen tussen de figuren op de vazen en die in de albums. En bij zijn gedrukte boeken had hij een uitgave van Three Kingdoms met voorin in houtsnede paginagroot afbeeldingen van de hoofdpersonen – een latere navolging van de bloeiende boekillustratie-productie uit de vroege 17de eeuw. Het is niet gezegd dat Royer daarmee de decors op deze vazen kon determineren. Het geeft alleen aan dat – hoewel studiecollectie en porseleincollectie twee entiteiten waren – het porselein soms op dezelfde manier als de studieverzameling een visuele bron kon zijn voor Royer.
Het is goed mogelijk dat Royer deze vazen kocht uit de Huygens nalatenschap. Volgens de boedelbeschrijving gemaakt na het overlijden van Royers oudtante Susanna Louise Huygens (1714-1785) waren daar ‘Twee groote flessen met wyde halzen, met groote Chineesche figuuren, bladeren en bloemwerk.’ Een beschrijving die goed met deze stukken overeenkomt, aan het begin van de rubriek ‘blauw porselein’ waar ook de andere grote Overgangsstukken beschreven staan. Het is bekend dat Royer voor een groot bedrag porselein uit deze boedel overnam.
Bronnen:
Michael Butler, Margaret Medley, Stephen Little, Seventeenth-century Chinese porcelain from the Butler family collection, Alexandria 1990.
Teresa Canepa, Jingdezhen to the world: the Lurie collection of Chinese export porcelain from the late Ming dynasty, Londen 2019.
