AK-NM-6409 Twee theebussen
• Famille rose porselein
• Onderdeel van Royers porseleincollectie
• Gepubliceerd: Jörg 1997, nr. 316
Eigenlijk zijn deze theebussen, evenals de koppen en schotels (AK-NM-6408) erg verwant aan de bleu poudré stukken: een monochrome achtergrond met uitgespaarde velden waarin een voorstelling is geschilderd. Maar dit is een hippere versie. Het onderglazuur gesprenkelde blauw is vervangen door een vrij dikke bovenglazuur turquoise glazuur. Vooralsnog is mij niet duidelijk hoe het gemaakt kon worden: het smeltpunt van die achtergrond is in principe gelijk aan die van de emails warmee de voorstelling wordt geschilderd.
Dit turquoise was geliefd in de periode vanaf ca. 1720 – zo lijkt het, dus dat is een periode die aansluit op de tijd van het bleu poudré, dat we hier nog even al directe voorloper beschouwen. In het famille verte repertoire kwam de kleur af en toe voor, niet als achtergrond maar als onderdeel van het palet van de geschilderde voorstelling [Jörg 2011, nrs. 66 en 106]. Mogelijk trok dat de aandacht en wilde men juist die kleur een grotere rol geven. In Delft zijn uit deze periode stukken bekend met een vergelijkbaar glazuur. In het Rijksmuseum bevinden zich bijvoorbeeld een kopen schotel met een turquoise achtergrond waartegen een bloemtak is geschilderd uit 1720-1750 (BK-NM-11550), en een kaststel met een monochroom turkoois glazuur, gedateerd 1700-1750 (BK-NM-13330). Zeer uitzonderlijk is een rood aardewerken theepot van de fabriek De Caluwe, een bodemvondst uit ca. 1725, met een dik turkoois glazuur (vriendelijke mededeling Lecong Zhou BK-1975-409-?). Europees porselein met deze achtergrondkleur zijn eveneens bekend. In Meissen werd de kleur in circa 1730 geïntroduceerd [Loesch 1998 pp. 168-169] en in Sèvres zou de kleur bekend zijn als ‘bleu celeste’ en gebruikt worden vanaf 1752 [Gordon 1977, pl. 77]. Dat is weer aanzienlijk later dan de introductie in andere productiecentra, dus het is even de vraag of het inderdaad steeds dezelfde kleur is.
Bronnen
E. Gordon, Collecting Chinese Export Porcelain, New York, 1977.
Christiaan J.A. Jörg, Chinese ceramics in the collection of the Rijksmuseum, Amsterdam: the Ming and Qing dynasties, Londen, 1997.
Anette Loesch, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Porzellansammlung: Führer durch die ständige Ausstellung im Dresdner Zwinger, Dresden, 1998.
Christiaan J.A. Jörg, Famille verte: Chinese porcelain in green enamels, Groningen, 2011.
