AK-NM-6392 t/m -95 Vier in elkaar passende bekers
• Japans gekleurd porselein – Kakiemon
• Onderdeel van Royers porseleincollectie
• Mogelijk onderdeel van Huygens’ porseleincollectie
• Gepubliceerd: Jörg 2003, nr. 70; Fitski 2011, afb. 32
Deze vier in elkaar passende bekers hebben de vorm van een Japanse soba-kom waaruit noodles worden gegeten [Jörg]. Menno Fitski denkt echter dat, hoewel de vorm wel met de soba-kommen overeenkomt, het waarschijnlijker is dat deze bekers een Europese zilveren set kopieert [Fitski]. Losse exemplaren of een set zullen aan het begin van de 18de eeuw in Dresden aanwezig zijn geweest. Daar werd de vorm gekopieerd in Meissen-porselein [Shono 1973, pl. 98]. Royers serie stond dus niet geheel op zich zelf en de Duitse kopieën wijzen op een waardering in Dresden aan het begin van de 18de eeuw.
Deze bijzondere set behoort tot Royers groepje Kakiemon porselein dat hij waarschijnlijk verwierf uit de nalatenschap van zijn oudtante Susanna Louise Huygens (1714-1785). In haar boedelbeschrijving vinden we bij het gekleurde porselein: ‘Een dito [nestje kandeelkoppen] van vier Stuks, bloemen en vogels, bruine randen.’ Het is bekend dat Royer veel porselein en lakwerk uit de boedel kocht, al is nergens gespecificeerd welke stukken. Zo’n nestje in elkaar passende bekers was zeldzaam en de beschrijving past precies op Royers bekers. Juist omdat deze stukken, evenals enkele andere stukken Kakiemon die Royer van Susanna Louise kocht, zo zeldzaam zijn, is het een serieuze mogelijkheid dat die voorwerpen van haar overgrootvader Constantijn afkomstig waren. Susanna Louise woonde als achterkleindochter in hetzelfde huis als Constantijn – het was ononderbroken in de familie gebleven en collectieonderdelen kunnen hebben blijven staan. Bovendien is van Constantijn bekend dat hij een grote belangstelling had voor bijzonder Aziatisch kunsthandwerk én in kringen verkeerde waar zeer uitzonderlijke voorwerpen uit Azië rondgingen. Constantijn overleed in 1687, maar Kakiemon van hoge kwaliteit arriveerde vanaf 1670. Ongetwijfeld had dit nieuwe, zeer verfijnde porselein zijn aandacht, vooral ook omdat stadhouder Willem III, van wie hij de secretaris was, en diens vrouw Mary zich toelegden op het bijeenbrengen en opstellen van juist dit porselein.
Bronnen:
Masako Shono, Japanisches Aritaporzellan im sogenannten "Kakiemonstil" als Vorbild für die Meissener Porzellanmanufaktur, München, 1973.
Christian J.A. Jörg, Fine and curious: Japanese export porcelain in Dutch collections, Leiden, 2003.
Menno Fitski, Kakiemon porcelain: a handbook, Leiden/ Amsterdam, 2011.
